موضوع:بررسي تطبيقي مرحله تحت‌نظر در آيين دادرسي كيفري ايران و فرانسه

تعداد صفحات:118

پايان نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد

گرايش حقوق جزا و جرم شناسي

فهرست مطالب

عنوان                                                                                       صفحه

چكيده …………………………………………………………………………………………………………………….      1

فصل اول : كليات تحقيق …………………………………………………………………………………………      2

1-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………….      3

1-2- بيان مسئله  …………………………………………………………………………………………………….      6

1-3- سوالات تحقيق  ………………………………………………………………………………………………      7

1-4- ضرورت انجام تحقيق  …………………………………………………………………………………….      7

1-5- اهداف تحقيق  ………………………………………………………………………………………………..      8

1-6- فرضيه‌ها  ……………………………………………………………………………………………………….      8

1-7-پيشينه تحقيق …………………………………………………………………………………………………..      9

1-8- تعريف اصطلاحات ………………………………………………………………………………………….    12

1-9- روش تحقيق …………………………………………………………………………………………………..                                                                                                  13

1-10- روش گردآوري اطلاعات ……………………………………………………………………………….    13

1-11- ابزار گردآوري اطلاعات …………………………………………………………………………………    13

1-12- روش تجزيه و تحليل اطلاعات ……………………………………………………………………….    14

1-13- ساختار پژوهش …………………………………………………………………………………………….    14

فصل دوم : مفاهيم، مباني و تاريخچه ………………………………………………………………..    15                                             

2-1- مفاهيم …………………………………………………………………………………………………………..    16                                                                                                       

2-1-1- حقوق بشر………………………………………………………………………………………………….     16

2-1-2- حق آزادي ………………………………………………………………………………………………….    20

2-1-2-1- آزادي در اعلاميه جهاني حقوق بشر  …………………………………………………………    23

2-1-2-2- آزادي در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران …………………………………………..    25

2-1-3- قرار بازداشت موقت در ايران ……………………………………………………………………….    27

2-1-3-1- مقايسه قرار بازداشت موقت در قانون آ.د.ك 1378 و 1392 …………………………    30

2-1-3-1-1- شرايط صدور قرار بازداشت موقت ……………………………………………………….    30

2-1-3-1-2- مدت بازداشت موقت ………………………………………………………………………….    35

2-1-3-2- تفاوت دستگيري و بازداشت موقت …………………………………………………………..    36

2-1-4- تميز متهم و مظنون ………………………………………………………………………………………    39

2-1-5- مرحله تحت‌نظر …………………………………………………………………………………………..    40

2-1-6- شخص تحت‌نظر …………………………………………………………………………………………    42

2-1-7- تميز بين تحت‌نظر و قرار بازداشت موقت ………………………………………………………    45

2-2- تاريخچه و مباني ……………………………………………………………………………………………..    48

2-2-1- حقوق شخص تحت‌نظر در حقوق كيفري ايران ……………………………………………… 48

2-2-2- حقوق شخص تحت‌نظر در انديشه هاي اسلامي ……………………………………………..    51

2-2-3- حقوق شخص تحت‌نظر در اسناد بين‌المللي(فراملي) ………………………………………..    54

فصل سوم : حقوق شخص تحت‌نظر در آيين‌دادرسي‌كيفري ايران و فرانسه …   57

3-1- حق اطلاع از موضوع اتهام ……………………………………………………………………………….    58

3-2- حق اطلاع رساني به نزديكان …………………………………………………………………………….   63

3-3- حق سكوت ……………………………………………………………………………………………………    67

3-4- حق معايته پزشك ……………………………………………………………………………………………   73

3-5- حق داشتن مترجم …………………………………………………………………………………………..    77

3-6- حق داشتن وكيل …………………………………………………………………………………………….    80

3-6-1- مباني قانوني حق داشتن وكيل در قانون آيين دادرسي كيفري 1378 و 1392 ………    81

فصل چهارم : مدت تحت‌نظر در آيين دادرسي كيفري ايران و فرانسه ………..  89

4-1- مدت تحت‌نظر ……………………………………………………………………………………………….   90

4-1-1- مدت عادي تحت‌نظر …………………………………………………………………………………..   95

4-1-2- افزايش استثنائي مدت تحت‌نظر ……………………………………………………………………   95

4-1-2-1- تمديد اوليه مدت تحت‌نظر ………………………………………………………………………   96

4-1-2-2- تمديد استثنائي مدت تحت‌نظر در جرايم باندي و سازمان يافته ……………………….   97

4-1-2-3- تمديد استثنائي و فوق‌العاده مدت ‌تحت‌نظر در جرايم تروريستي …………………..   97

فصل پنجم : نتيجه گيري ……………………………………………………………………  99

5-1- نتيجه گيري  …………………………………………………………………………………………………..   100

5-4- پيشنهادها  ……………………………………………………………………………………………………..   103

منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………..   104

چكيده انگليسي ………………………………………………………………………………………………………..  109

چكيده

تحت‌نظر ناظر به مرحله‌اي از فرايند دادرسي كيفري است كه مظنون به ارتكاب جرم در بازداشت نيروهاي پليس به سر مي‌برد و به نوعي آزادي او براي مدتي(حداكثر تا 24 ساعت) به مخاطره مي‌افتد. اين مرحله به دليل شرايط خاص حاكم برآن نسبت به حقوق مظنون به ارتكاب جرم اهميت بسياري دارد. به منظور اعمال حقوق از سوي هر شخصي، ضروري است وي از موجوديت اين حقوق مطلع گردد. بنابراين عدالت اقتضاء مي‌كند كه ضابطين و دستگاه عدالت كيفري، حقوق اوليه شخص را به وي اطلاع دهند تا بتواند با اطلاع از حقوق خود از تضييع حق خويش جلوگيري نمايد.

در حال حاضر مقررات مربوط به تحت‌نظر در حقوق فرانسه در مقايسه با حقوق ايران به تفصيل و با دقت لازم تدوين شده و به وضوح مي‌توان گفت كه قانون‌گذار ايران در قانون آيين دادرسي كيفري 1378 اهتمام چنداني به وضعيت فرد در اين مرحله نداشته و بسياري از تضمين‌هاي لازم را پيش‌بيني نكرده است. قانون آيين دادرسي كيفري مصوب 1392، نوآوري‌هاي ارزشمندي را پايه‌ريزي كرده و از محاسن آن اين است كه براي حقوق شخص تحت‌نظر حقوقي در نظر گرفته و ميان فرد بازداشتي و تحت‌نظر قائل به تفكيك شده است اما به نظر مي‌رسد تمامي ساز و كارهاي قانوني آن‌گونه كه در قانون فرانسه وجو دارد مد نظر نبوده و حتي مطابق برخي نظرات قضايي، تحت‌نظر به عنوان يك مرحله در فرايند دادرسي كيفري پذيرفته نشده است. در مقابل، مقنن فرانسوي ضمن پذيرش استثنائاتي درباره حقوق مظنون در موارد خاص، تشريفات و حقوق مشخصي را براي همه مظنونان در نظر گرفته است. به‌ويژه قانون مصوب 14 آوريل 2011، تحولي گسترده را در قوانين مربوط به تحت‌نظر در قانون آيين دادرسي كيفري فرانسه ايجاد نموده است. در اين قانون سعي بر آن است تا بسياري از موضوعات مرتبط با حقوق مظنون، متناسب با شرايط جديد بازنگري شده و به خصوص استثنائات متعددي، متناسب با شدت جرم ارتكابي يا ضرورت‌هاي تحقيق نسبت به مقررات سابق تدوين شود.

واژگان كليدي : تحت‌نظر، حقوق شخص تحت‌نظر، آيين دادرسي كيفري، حقوق ايران، حقوق فرانسه