موضوع:بررسی فقهی و حقوقی جنایت تروریسم و جرایم مشابه در حقوق ایران با نگاهی بر کنوانسیون مبارزه با تروریسم مصوب سازمان کنفرانس اسلامی93

تعداد صفحات:

ارائه شده جهت اخذ درجه کارشناسي ارشد (M.A)

در رشته حقوق جزا و جرم شناسی

     فهرست مطالب

            عنوان                                                                            صفحه

چکیده 1

مقدمه 2

1- بیان مسئلة تحقیق. 3

2- سؤالات تحقیق. 6

3- فرضیّات تحقیق. 6

4- ضرورت و اهداف.. 7

5- روش تحقیق. 8

6- پیشینه تحقیق. 8

7- نتایج علمی ‌و عملی تحقیق. 8

8- سازماندهی تحقیق. 8

فصل اول: کلیّات و مفاهیم. 9

1-1- بررسی معنای لغوی و اصطلاحی تروریسم. 10

1-1-1- تروریسم در لغت.. 10

1-1-2- تروریسم در اصطلاح. 11

1-1-3- تعریف تروریسم در حقوق ایران. 11

1-1-4- تعریف تروریسم در اسناد سازمان کنفرانس اسلامی. 12

1-1-5- تعریف نهایی از تروریسم. 13

1-2- پیشینه‌ی تروریسم در اسلام، ایران و جهان. 14

1-2-1- سیر تاریخی تروریسم در اسلام 14

1-2-2- سیر تاریخی تروریسم در ایران. 15

1-2-3- سیر تاریخی تروریسم در جهان. 16

1-2-4- مذهب و ایدئولوژی به مثابه‌ی ریشه‌های تاریخی تروریسم. 17

1-3- تقسیم‌بندی تروریسم. 19

1-3-1- تروریسم به اعتبار فاعل. 19

1-3-1-1- تروریسم فردی و خودانگیخته 19

1-3-1-2- تروریسم گروهی یا سازمان‌یافته 20

1-3-1-3- تروریسم دولتی. 21

1-3-1-4- تروریسم نژادی. 21

1-3-2- تروریسم به اعتبار هدف.. 21

1-3-2-1- تروریسم سیاسی. 21

1-3-2-2- تروریسم غیرسیاسی. 22

1-4- مصادیق و اشکال تروریسم در حقوق بین‌الملل و حقوق داخلی. 23

1-4-1- جرائم تروریستی متعارف (سنتی) 23

1-4-1-1- جرائم علیه امنیت پرواز یا تروریسم هوایی. 23

1-4-1-2-گروگانگیری. 24

1-4-1-3- سوء قصد به حیات و امنیت اشخاص… 24

1-4-1-4- جرائم علیه امنیت عبور و مرور دریایی یا تروریسم دریایی. 25

1-4-2- جرائم تروریستی نامتعارف (جدید) 26

1-4-2-1- تهدید سلاح های کشتار جمعی. 26

1-4-2-2-تروریسم هسته‌ای. 27

1-4-2-3- بیوتروریسم. 28

1-4-2-4-تروریسم شیمیایی. 29

1-4-2-5-تروریسم اطلاعاتی – سایبری. 30

فصل دوم: تروریسم در فقه و حقوق موضوعه. 31

2-1- مبانی جرم‌انگاری تروریسم در فقه و حقوق اسلامی. 32

2-1-1- اصل تساوی مجازات‌ها 32

2-1-2- اصل قانونی بودن مجازات.. 33

2-1-3- اصل شخصی بودن مجازات.. 34

2-2- تروریسم با مفاهیم مشابه در فقه امامیه 35

2-2-1- محاربه و مقایسه آن با تروریسم. 36

2-2-1-1- بررسی مبانی فقهی محاربه 37

2-2-1-2- محاربه در لغت.. 38

2-2-1-3-  تعریف قرآنی محاربه و پاسخ به اشکال. 38

2-2-1-4- تعریف فقهی محاربه 41

2-2-1-5- محل وقوع جرم در رابطه با جرم محاربه 42

2-2-1-6- حکم محارب غیر مسلمان. 45

2-2-1-7- قصد اخافه عمومی و نه عداوت شخصی. 46

2-2-1-8- مجازات محاربه از دیدگاه فقهی. 47

2-2-1-9- مقایسه تروریسم با محاربه 48

2-3- بغی و مقایسه‌ی آن با تروریسم. 50

2-3-1- بررسی مبانی فقهی بغی. 50

2-3-2- شرایط بغی. 51

2-3-3- خروج از کنترل حاکمیت.. 51

2-3-4- تعریف بغی. 52

2-3-5- مجازات بغی و فلسفه آن. 52

2-4- رابطه محاربه (به عنوان جرم مشابه تروریسم) و افساد فی الارض… 54

2-4-1- افساد فی الارض به عنوان تبیین محاربه 54

2-4-2- افساد فی الارض، عنوان مجرمانه مستقل از محاربه 57

2-4-3- اسلام و نفی تروریسم. 62

2-5-1- نقد تعریف قانون مجازات اسلامی از محاربه 62

2-5-2- بررسی لایحه مبارزه با تروریسم ایران. 65

2-5-2-1- جرایم پیش بینی شده در لایحه مبارزه با تروریسم. 66

2-5-2-2- صلاحیت‌ها و آیین دادرسی. 69

2-5-2-3- مجازاتها 69

2-6- رابطه تروریسم و دفاع مشروع. 70

2-6-1- مبانی مشروعیت دفاع مشروع. 71

2-6-2- شرایط دفاع مشروع. 73

2-6-2-1- دفع تجاوز 73

2-6-2-2- ضرورت توسل به زور 74

2-7- مواضع حقوق بین الملل در قبال تروریسم. 75

2-7-1- تاریخچه مواضع حقوق بین الملل در قبال تروریسم. 75

2-7-3- اساسنامه‌ی دیوان کیفری بین‌المللی و جرم‌انگاری جنایت علیه بشریت.. 84

فصل سوم: سازمان کنفرانس اسلامی و مواضع آن در مبارزه با تروریسم. 89

3-1-پیدایش، ساختار، جایگاه و چالشهای فراروی سازمان کنفرانس اسلامی. 90

3-1-1- نگاهی به چگونگی تشكیل و اهداف سازمان كنفرانس اسلامی. 90

3-1-1-1- زمينه‌هاي فرهنگي، تاريخي. 90

3-1-1-2- زمينه‌هاي تاريخي ـ سياسي. 92

3-1-2- اهداف سازمان. 96

3-2- ساختارسازمان کنفرانس اسلامی. 97

3-2-1-کنفرانس سران. 97

3-2-2-کنفرانس وزرای خارجه 98

3-2-3- دبیرخانه 98

3-2-4- دادگاه بین‌المللی عدالت اسلامی. 98

3-2-5- نهادهاي وابسته به سازمان كنفرانس اسلامي. 99

3-3- جایگاه سازمان كنفرانس اسلامی در عصر حاضر 99

3-3-1- اختلافات و منازعات میان کشور های عضو و ضعف ساختاری در سازمان. 100

3-3-2- فقدان ساختار اقتصادی مشترک.. 101

3-3-3- فقدان ضمانت های اجرایی برای مصوبات و قطعنامه های سازمان. 101

3-3-4- فقدان روزآمدی ساختار و اهداف سازمان کنفرانس اسلامی. 101

3-4- جایگاه ایران در سازمان کنفرانس اسلامی. 103

3-5- سازمان کنفرانس اسلامی و مبارزه علیه تروریسم. 103

3-5-1- مباني نظری نفي تروريسم در شريعت اسلامي. 103

3-5-2- حرمت و تقدم کرامت.. 104

نتیجه‌گیری و پیشنهادات. 115

فهرست منابع. 122

الف) منابع فارسی. 122

ب) منابع عربی. 124

ج) مقالات. 125

د) پایان‌نامه‌ها 1254

ه) منابع لاتین. 1254

ضمائم: 126

چکیده

تروریسم از جهات گوناگون به انواع مختلفی قابل تقسیم است. تروریسم را به داخلی و بین‌المللی و از جهت شیوه اقدام به تروریسم هوایی، دریایی، اطلاعاتی، سایبری، زیست محیطی و … تقسیم می‌کنند.

جرم‌انگاری جرایم تروریستی از کارآمدترین سیاست‌های پیشگیرانه وضعی پیرامون این جرم دهشت‌آور است.

در خصوص سیاست تقنینی برای جرم‌انگاری تروریسم، دو رویکرد جرم‌انگاری مستقل و جرم‌انگاری تبعی وجود دارد، که قانونگذار ایرانی از روش دوم و مفهوم مشابه محاربه در تقنین استفاده کرده است. قوانین مربوط به محاربه در قانون جمهوری اسلامی ایران با قواعد و مبانی فقهی این جرم، چندان منطبق نیست و گویا قانونگذار در خصوص این جرم با تعریف خودساخته به جرم‌انگاری اقدام نموده که این رفتار موجب شده است تا درخصوص یک جرم، تفاسیر کاملاً متضادی از آن از جمله محاربه، قابل ارائه باشد.

از سوی دیگر، مقوله تروریسم مورد توجه سازمان کنفرانس اسلامی به‌عنوان یک نهاد رسمی بین‌المللی قرار گرفته است. نهادی که تبیین‌کننده‌ی مواضع رسمی دولتهای اسلامی به صورت مشترک می‌باشد، مطالعه‌ی مواضع این سازمان در قبال تروریسم، به ارائه‌ی تصویر کلی از نگرش جهان اسلام در قبال این پدیده کمک می‌کند.

كليدواژه‌‌ها‌: تروریسم، محاربه، حقوق کیفری، سازمان کنفرانس اسلامی، فقه وحقوق.