موضوع:مسوولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده

تعداد صفحات:106

دانشکده علوم انسانی

گروه آموزشی حقوق

پایان­نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد                                                                          رشته: حقوق خصوصی

عنوان:

مسوولیت مدنی ناشی از انتقال خون آلوده

فهرست مطالب

مقدمه. 1

فصل اول:کلیات.. 5

1-1:تاریخچه انتقال خون و فواید آن و سازمان مربوطه. 5

1-1-1:تاریخچه انتقال خون در قرآن و سنت.. 5

1-1-2:فواید انتقال خون. 6

1-1-3:سازمان انتقال خون و سابقه آن. 10

1-2:اهداف و وظایف سازمان انتقال خون. 12

1-2-1:اهداف سازمان. 12

1-2-2:وظایف سازمان. 13

1-2-2-1:تهیه فرآورده های خونی. 14

1-2-2-2:معاملات راجع به فرآورده های خونی. 15

1-3:مفهوم مسئولیت مدنی و انواع و مبانی و ارکان آن. 16

1-3-1:مفهوم مسئولیت.. 16

1-3-2:انواع مسئولیت.. 17

1-3-2-1:مسئولیت های قانونی. 17

1-3-2-1-1:مسئولیت کیفری.. 17

1-3-2-1-2:مسئولیت مدنی. 18

1-3-2-2:مسئولیت های اخلاقی و وجدانی. 19

1-3-3:اقسام مسئولیت مدنی. 19

1-3-3-1:مسئولیت قراردادی.. 19

1-3-3-2:مسئولیت مدنی(ضمان قهری) 20

1-3-4:مبانی مسئولیت مدنی در حقوق ایران. 20

1-3-4-1:مبانی مسئولیت مدنی در فقه. 20

1-3-4-1-1:قاعده اتلاف.. 20

1-3-4-1-2:قاعده لاضرر 21

1-3-4-1-3:قاعده غرور 22

1-3-4-1-3-1: ادله قاعده غرور 22

1-3-4-1-4:قاعده تسبیب.. 24

1-3-4-1-5:قاعده ضمان ید. 25

1-3-4-1-6:قاعده اقدام. 26

1-3-4-2:مبانی مسئولیت مدنی در قانون. 26

1-3-4-2-1:نظریه های کلاسیک مسئولیت.. 26

1-3-4-2-1-1:نظریه تقصیر. 26

1-3-4-2-1-2:نظریه ایجاد خطر. 27

1-3-4-2-1-3:نظریه  تضمین حق. 27

1-3-4-2-2:نظریه مسئولیت مطلق. 28

1-4: ارکان مسئولیت مدنی. 29

1-4-1:وجود ضرر 29

1-4-1-1:مفهوم و اقسام ضرر 29

1-4-1-2:شرایط ضرر قابل مطالبه. 30

1-4-2:فعل زیانبار 31

1-4-3:رابطه سببیت.. 32

1-4-3-1: نظریه ی برابری اسباب.. 33

1-4-3-2: نظریه ی سبب نزدیک یا آخرین سبب.. 33

1-4-3-3:نظريه سبب متعارف و اصلی. 33

1-5:منابع مسئولیت مدنی. 34

1-5-1:منابع عام. 34

1-5-1-1:قانون مدنی. 34

فصل دوم:مصادیق خون های آلوده و اشخاص مسئول درانتقال آن و مقایسه قواعد فقهی با آن. 37

2-1:مصادیق خون های آلوده 37

2-1-1:ایدز 38

2-1-2:هپاتیت.. 40

2-1-2-1:هپاتیت A. 40

2-1-2-2:هپاتیت B. 41

2-1-2-3:هپاتیت C. 41

2-1-2-4:هپاتیت DوE. 42

2-2: اشخاص مسئول درانتقال خون. 42

2-2-1:اشخاص حقیقی مسئول. 42

2-2-1-1:مسئولیت پزشک.. 42

2-2-1-2:مسئولیت عامل حادثه. 45

2-2-2:اشخاص حقوقی مسئول. 46

2-2-2-1:مسئولیت مراکز درمانی. 46

2-2-2-2:مسئولیت دولت.. 48

2-2-2-3:مسئولیت سازمان انتقال خون. 53

2-3:مقایسه قواعد فقهی باآن. 54

2-3-1:قاعده لاضرر در مسئولیت ناشی از انتقال خون آلوده 54

2-3-2: قاعده اتلاف در مسئولیت ناشی از انتقال خون آلوده 55

2-3-3:قاعده غرور در مسئولیت ناشی از انتقال خون آلوده 56

2-3-3-1:ارتباط میان غار و مغرور از نظر علم و جهل. 56

2-3-3-2:استناد به قاعده غرور در مورد انتقال خون آلوده 58

2-3-3-3:تداخل دو قاعده اتلاف و غرور 59

فصل سوم:شرایط مسئولیت مدنی و نحوه جبران خسارت در انتقال خون آلوده 61

3-1:شرایط مسئولیت.. 61

3-1-1:ورود ضرر به زیان دیده 61

3-1-2:فعل زیانبار 61

3-1-3:اثبات آلودگی خون(رابطه سببیت) 62

3-2:نحوه جبران خسارت.. 66

3-2-1:شیوه های عمومی جبران خسارت.. 66

3-2-1-1:جبران خسارات مادی.. 66

3-3-2:شیوه جبران خسارت در انتقال خون آلوده 73

3-3-2-1:جبران خسارت مادی.. 73

3-3-2-2:جبران خسارت معنوی.. 78

3-3-3:نحوه توزيع بار مسئوليت در انتقال خون آلوده 83

نتیجه گیری و پیشنهاد. 85

مراجع. 91

مقدمه

1. بیان مسئله و اهمیت موضوع

همه انسانها ممکن است در طول زندگی خود توسط عوامل محیطی و یا با انجام برخی رفتارها در معرض ابتلا به آلودگی های مختلف میکروبی قرار گیرند.تصدي گری انتقال خون توسط نهادها و افراد صالح و متخصص از آن روی از ضرورت برخوردار است که خون منبع بسياري از ميكروب هاي ناقل بیماریها است.از عوامل مهم انتقال آلودگی های میکروبی در بین انسانها،تماس مستقیم یا غیر مستقیم با خون فرد آلوده به  میکروب ها می باشد.بسیاری از افراد آلوده به چنین میکروب هایی،از آلودگی خویش آگاه نبوده و فاقد علائم بالینی مشهود آن بیماری هستند. وجود آلودگی پنهان در چنین افرادِ به اصطلاح “ناقل میکروب”، علاوه بر اینکه منجر به تاخیر در شناسایی و اقدامات پیشگیرانه در فرد مزبور می شود،خطر بالقوه ای برای انتقال آلودگی به افراد دیگر به شمار می آید.انتقال دهندگان چنین میکروب هایی معمولا به طور تصادفی و از طریق بررسی های آزمایشگاهی مختلف شناسایی می شوند.

خون يكي از مواردي است كه در بدن انسان  به وجود آمده و بدن انسان نياز شديدي به آن دارد به گونه اي كه نبود آن امكان حيات و ادامه زندگي را مختل مي كند و كمبود و نقصان خون به جزء از طريق تزريق خون به بدن انسان قابل جبران نيست.به همين منظور  سازمانها و مراكز و محل هايي به عنوان مركز انتقال خون در كشورها به وجود آمده است كه فرآورده هاي خوني را از اشخاصي كه قادر به اعطاي آن هستند، دریافت و نگهداری می کنند تا در صورت نياز به اشخاص و افراد و مصدوماني كه به آن نيازمند هستند تزريق شود. حال خون انتقال داده شده ممکن است در مواردی ناسالم و ناقل بیماری و بالطبع ورود خسارت به فرد انتقال شونده شده و موضوع از بعد مسوولیت مدنی واجد جنبه حقوقی گردد.

در این میان خون سالم  به خوني گفته مي شود كه داراي عوامل پاتوژن(ويروس ها و باكتري ها و…)،داروها  الكل و مواد شيميايي نباشد و سبب ايجاد بيماري در فرد گيرنده خون نشود(به نقل از سايت اطلاع رساني سازمان انتقال خون).سازمان انتقال خون کلیه اهداکنندگان را مورد بررسی قرار می دهد تا ایمنی دریافت کنندگان و اهداکنندگان تامین شود.براي به دست آوردن چنين خوني انجام آزمايشات غربالگري بر روي خون هاي اهدا شده(از نظر هپاتيت،ايدز و سفليس)و نيز مصاحبه و معاينه دقيق توسط پزشك به منظور انتخاب اهداكنندگان مناسب،الزامي است که در آن ضمن ارزیابی های مختلف پزشکی احتمال انجام رفتارهای غیربهداشتی، با دقت مورد سوال و کنکاش قرار می گیرد.در این میان پاسخ صادقانه داوطلبان اهدای خون می تواند نقش مهمی در تامین سلامت سیستم اهدای خون ایفا کند.این مشارکت می تواند به شکل راهنماییهای مهم پزشک به افراد برای شناسایی وضعیت سلامت آنان باشد که سهل انگاری در آن سبب خسارت جبران ناپذیری برای فرد و خانواده او به همراه دارد.خون اهدا شده، در آزمایشگاههای سازمان برای اطمینان از سلامت آن تحت آزمایشاتی از قبیل ایدز،هپاتیت B ،هپاتیت C  قرار میگیرد.

انتقال خون از این جهت که ممکن است خسارتی به اعطاکننده و گیرنده آن وارد نماید از منظر حقوقی و مسوولیت مدنی از اهمیت بسیاری برخوردار است.موضوع انتقال خون آلوده و مسئولیت ناشی از آن به ویژه از دهه1980میلادی به بعد که ویروسهای ایدز،هپاتیت کشف شدند و مشخص شد که یکی از راههای انتقال این ویروس ها از طریق انتقال خون آلوده به بدن شخص سالم است، اهمیت ویژه ای پیدا کرده  و مورد توجه حقوقدانان قرار گرفته است.