مطالعه تطبیقی حق سکوت متهم در حقوق کیفری

پایان نامه مطالعه تطبیقی حق سکوت متهم در حقوق کیفری

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع مطالعه تطبیقی حق سکوت متهم در حقوق کیفری با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چکیده

رعایت حقوق متهمین در جریان دادرسی از ملزومات اجرای عدالت قضایی است و این اصل در قوانین ملی و بین المللی تجلی یافته است؛ لذا حقوق دفاعی متهم در مراحل مختلف رسیدگی به یک اتهام، در مقرره های بین المللی از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و در عرصه داخلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تضمین شده است. با این وجود در قوانین عادی اقدامات لازم و موثری در جهت تحقق بخشیدن به این دسته از حقوق صورت نگرفته است. یک جنبه از این حقوق، حق سکوت متهم درمراحل تعقیب، تحقیق و دادرسی است. حق سکوت متهم موافق اصول بشر و ثمره اصل برائت است. هر مقامی اعم از قضایی و انتظامی نباید متهم را مجبور به اقرار به مجرمیت یا اقرار به عمل نکرده، نماید یا او را مجبور کند علیه خود دروغ بگوید. اصل 38 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت به ممنوعیت اخذ اقرار از طریق توسل به اکراه و اجبار اشاره کرده است. ضمن آن که سکوت متهم را نمی توان دلیل بر صحت واقعه یا تایید آن تلقی کرد. چرا که اگر سکوت متهم را به زیان او تفسیر کنیم، خود به خود حق سکوت را از او سلب کرده ایم.

اگر چه در قانون آیین دادرسی کیفری ایران مصوب سال1392 ، هیچ مقرره صریحی در خصوص داشتن حق سکوت متهم دیده نمی شود، اما از ماده 197 قانون مذکور به صورت تلویحی این حق برای متهم استخراج می گردد. در اسناد فرا ملی نیز حق سکوت متهم موضوعی است که تحقیق حاضر بر آن است که تکلیف یا عدم تکلیف مقامات قضایی و محدوده آن در آگاه کردن متهم مبنی بر ساکت ماندن در مقابل اتهامات مشخص گردد.

واژگان کلیدی: حق سکوت، حقوق متهم، اصل برائت، حقوق ایران، اسناد فرا ملی و منطقه ای.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                    صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

2- اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 6

3-ادبیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 6

4- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 8

4-1- اهداف آرمانی……………………………………………………………………………………………………………….. 8

4-2- اهداف ویژه………………………………………………………………………………………………………………….. 8

4-3- اهداف کاربردی……………………………………………………………………………………………………………. 8

5- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 9

6- فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 9

7- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 9

8- سازماندهی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 10

فصل اول:کلیات و مفاهیم و خاستگاه حق سکوت…………………………………………………………. 11

1-1 واژه شناسی تعریف حق سکوت………………………………………………………………………………….. 12

1-1-1-تعریف حق……………………………………………………………………………………………………………… 12

1-1-2 . تعریف سکوت………………………………………………………………………………………………………. 12

1-1-3 تعریف حق سکوت متهم…………………………………………………………………………………………. 12

1-1-4 مفهوم حق سکوت متهم…………………………………………………………………………………………… 13

1-1-5 مفهوم عدالت……………………………………………………………………………………………………………. 18

1-2 تاریخچه حق سکوت متهم…………………………………………………………………………………………… 18

1-3  خاستگاه حقوق متهم در اندیشه اسلامی……………………………………………………………………… 19

1-3-1 اصول حاكم بر سيستم دادرسي امام علي (ع)…………………………………………………………… 20

1-3-2 اصل تساوي افراد در برابر قانون………………………………………………………………………………. 20

1-3-3 اصل تساوي افراد در برابر دادگاه……………………………………………………………………………… 20

1-3-4 اصل علني بودن دادرسي‌ها………………………………………………………………………………………. 20

1-3-5 اصل حق دفاع متهم از خود……………………………………………………………………………………… 20

1-3-6 اصل جواز پذيرش وكيل در دعاوي…………………………………………………………………………. 21

1-3-7 اصل برائت………………………………………………………………………………………………………………. 21

1-3-8  اصل ضرورت جبران خسارت وارده بر متهم………………………………………………………….. 21

1-3-9 صدور قرار تأمين متناسب با وضعيت متهم (ضمان و كفالت)………………………………….. 21

1-3-10 احترام به  حيثيت ذاتي افراد…………………………………………………………………………………… 22

1-3-11  دادرسي فوري و بـدون تأخير………………………………………………………………………………. 22

1-3-12اصل قانوني بودن جرايم و مجازات‌ها…………………………………………………………………….. 22

1-3-13 اصل منع شكنجه در اخذ اقرار……………………………………………………………………………….. 22

1-4اصول کلی حاکم بر حق سکوت متهم…………………………………………………………………………… 23

1-4-1 اصل برائت………………………………………………………………………………………………………………. 23

1- 4-2 اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها……………………………………………………………………. 25

1-5 مبنای حق سکوت………………………………………………………………………………………………………… 27

1-5-1  مبانی قانونی حق سکوت متهم……………………………………………………………………………….. 29

1-5-2  مبانی اخلاقی و شرعی حق سکوت متهم……………………………………………………………….. 29

1-6 قلمرو حق سکوت متهم……………………………………………………………………………………………….. 30

1-7 آثار حق سکوت متهم…………………………………………………………………………………………………… 31

1-8 تفسیر سکوت……………………………………………………………………………………………………………….. 32

فصل دوم : مبانی فقهی حق سکوت متهم………………………………………………………………………. 33

2-1 حق سکوت متهم در جرایم واجد جنبه حق الله……………………………………………………………. 34

2-1-1- لزوم رعایت حق سکوت متهم از سوی مقام قضایی………………………………………………. 34

2-1-2  حکم تکلیفی متهم درباره سکوت…………………………………………………………………………… 37

2-1-3 اثر وضعی سکوت متهم……………………………………………………………………………………………. 39

2-2  حق سکوت متهم در جرایم واحد جنبه حق الناس……………………………………………………… 40

2-2-1  لزوم رعایت حق سکوت متهم از سوی مقام قضایی……………………………………………….. 40

2-2-2- حکم تکلیفی متهم درباره سکوت………………………………………………………………………….. 44

2-2-3- اثر وضعی سکوت متهم…………………………………………………………………………………………. 45

فصل سوم : جایگاه حق سکوت متهم در قوانین موضوعه ایران و اسناد بین المللی… 46

3-1 حقوق متهم در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران…………………………………………………….. 47

3-1-1 حقوق متهم در مرحله كشف جرم……………………………………………………………………………. 50

3-1-2 حقوق متهم در مرحله تحقيقات مقدماتي…………………………………………………………………. 51

3-1-2-1 اصل برائت………………………………………………………………………………………………………….. 52

3-1-2-2 منع شكنجه………………………………………………………………………………………………………….. 52

3-1-3 حقوق متهم در مرحله تعقيب جرم…………………………………………………………………………… 55

3-1-4 حقوق متهم در مرحله دادرسي…………………………………………………………………………………. 56

3-1-5 حقوق متهم پس از مرحله دادرسي يا اجراي مجازات……………………………………………… 58

3-2جایگاه حق سکوت متهم در اسناد بین المللی………………………………………………………………… 59

3-2-1اعلامیه جهانی حقوق بشر…………………………………………………………………………………………. 60

3-2-2میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی…………………………………………………………………….. 63

3-2-3 اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی……………………………………………………………………………. 70

3-3 حق سکوت متهم در قوانین داخلی برخی از کشورهای منتخب…………………………………… 77

3-3-1 حق سکوت متهم در امریکا……………………………………………………………………………………… 77

3-3-2 حق سکوت متهم در کانادا……………………………………………………………………………………….. 79

3-3-3 حق سکوت متهم در انگلستان…………………………………………………………………………………. 80

3-3-4  حق سکوت متهم در استرالیا…………………………………………………………………………………… 83

3-3-5 حق سکوت متهم در فرانسه…………………………………………………………………………………….. 86

3-3-6 حق سکوت متهم در کویت……………………………………………………………………………………… 86

3-3-7 حق سکوت متهم در مصر………………………………………………………………………………………… 87

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………… 88

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………… 91