نقش احزاب در نظامهای پارلمانی

پایان نامه نقش احزاب در نظامهای پارلمانی

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع نقش احزاب در نظامهای پارلمانی با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چکیده

این پایان نامه به بررسی نقش احزاب در نظامهای پارلمانی و چگونگی دخالت احزاب در روند امور در داخل و خارج این سیستم حکومتی می پردازد. البته، عمده مباحثی که در این نوشتار گنجانده شده به بررسی نقش احزاب در درون نظامهای پارلمانی و ساختارحکومتی این نظام می پردازد. از آنجا که نظام پارلمانی دارای طبقه بندی های مختلف و متنوعاز احزابی است که در کشورهای مختلف از این الگو پیروی
می نمایند، در نتیجه بایستی مسائل مشترک، عمومات و به عبارتی نقش کلی و مشابهی که احزاب در یک نظام پارلمانی بر عهده دارند در وهله اول به بحث گذاشته شود و سپس با معرفی الگوهای موفق نظام پارلمانی که احزاب در آنها نقش کلیدی و اساسی را بازی می کنند وارد در جزئیات نقش احزاب در یک نظام پارلمانی تمام عیار شد. بدیهی است نقشی که احزاب سیاسی در نظامهای پارلمانی برعهده دارند، بستگی به عواملی از قبیل نظام قانون اساسی، چینش قدرت و اختیارات و نیز شکل و نوع حکومت و روند تاریخی ملتها و کشورهایی دارد که دارای این نوع نظام می باشند و نمی توان در همه این کشورها از احزاب، انتظار کارویژه ها و کارکردهای مشترکی را داشت. در کشور انگلستان که دارای نظام پارلمانی است، ایجاد چنین رژیم سیاسی ای، حاصل تقسیم قدرت بین پادشاه و ملت و جنبش مشروطیت در این کشور بوده است که این روند در مسیری مسالمت آمیز و بدون کمترین هزینه و خونریزی اتفاق افتاد. نقش مهم و اساسی گروههای سیاسی و پارلمانی در این تحولات نباید نادیده گرفته شود. شاید اگر این گروههای سیاسی که بعدها در قالب احزاب منظم و منضبط سازماندهی شدند،نبود، انگلستان هیچ گاه صاحب چنین نظام موفق و کارآمد پارلمانی نبود. در حال حاضر این کشور به الگوی تمام عیار نظامهای پارلمانی دنیا تبدیل شده است.

کلید واژگان فارسی :حزب، نظام پارلمانی، حزب اکثریت، حزب اقلیت(اپوزیسیون)، ائتلاف.

 

فهرست مطالب

بیان مسأله. ش‌

اهمیت و ضرورت پژوهش… ص‌

پیشینه پژوهش… ص‌

پرسش های پژوهش… ص‌

پرسش اصلی.. ص‌

پرسش های فرعی.. ص‌

فرضیات اصلی پژوهش… ض‌

روش تحقیق. ض‌

اهداف پژوهش… ض‌

ساختار پژوهش… ض‌

فصل اول. 1

تعاریف و کلیات.. 1

مبحث نخست- تعریف حزب.. 2

گفتارنخست- تعاریف گوناگون از حزب.. 2

گفتاردوم- ویژگی های حزب و تفاوت آن با دیگر گروه های اجتماعی.. 4

گفتارسوم- منشأ شکل گیری احزاب.. 9

الف- منشأ انتخاب اتیوپارلمانی احزاب.. 10

ب- منشأ بیرونی احزاب.. 11

مبحث دوم-نظام پارلمانی.. 13

گفتارنخست- پیشینه نظام پارلمانی.. 13

گفتاردوم- ویژگی های نظام پارلمانی.. 16

الف- قوه مجریه دو رکنی و جدایی نهاد اجرایی از ریاست کشور. 16

ب- همکاری دولت و پارلمان. 17

ج- مسئولیت سیاسی دولت (رکنمسئول) دربرابرمجلس… 18

د- حق انحلال مجلس توسط دولت (رکن غیر مسئول قوه مجریه) 18

گفتارسوم- انواع نظام پارلمانی.. 20

الف- مشروطه سلطنتی.. 21

ب- جمهوری پارلمانی.. 21

ج- رواج نظام پارلمانی در اروپا 22

فصل دوم:نقش ها و کار ویژه های احزاب سیاسی خارج از عرصه حکومت و پارلمان. 23

مبحث نخست- احزاب و انتخابات.. 24

گفتارنخست- نقش و کارکرد انتخاباتی احزاب.. 27

الف- شکل دهی به افکار عمومی.. 27

ب- گزینش نامزدها و داوطلبان انتخاباتی.. 29

ج- نقش احزاب در ایجاد ارتباط بین رأی دهندگان و نمایندگان مجلس و تنظیم امور پارلمانی نمایندگان. 32

د- نظارت بر انتخابات.. 33

مبحث دوم- وظایف و عملکرد های غیر انتخاباتی احزاب سیاسی.. 38

گفتارنخست- جامعه پذیری سیاسی.. 38

گفتاردوم- بکارگیری و استخدام سیاسی.. 40

گفتارسوم- آموزش و ترویج فرهنگ سیاسی در میان شهروندان. 42

گفتارچهارم- تجمیع منافع. 44

گفتارپنجم- حفظ ثبات سیاسی.. 46

گفتارششم- نقش احزاب در تقویت وتثبیت دموکراسی.. 48

گفتارهفتم- سازمان دهی نظام پارلمانی توسط احزاب سیاسی.. 50

الف- وضعیت حقوقی احزاب سیاسی.. 50

ب- محدودیت های وارد بر احزاب سیاسی: 52

فصل سوم جایگاه و عملکرد احزاب در نظام های پارلمانی.. 54

مبحث نخست-عوامل مؤثر برون حزبی درنظام پارلمانی.. 55

گفتار نخستـ نقش لابی ها وگروه های ذی نفع در پارلمان. 55

الفـ تأثیر لابی گری گروه های ذی نفع بر نمایندگان پارلمان. 55

ب ـطرق انتخاب نماینده برای لابی کردن. 56

جـ نحوه عملکرد و نقش لابی کنندگان در تصویب قوانین.. 56

دـ موانع موجود در لابی کردن. 57

مبحث دوم ـنقش و کارکردهای احزاب در مجلس… 60

گفتار نخستـ نقش و فعالیت احزاب در راستای قانون گذاری.. 60

الف- نقش احزاب درتشکیل گروه های پارلمانی.. 61

ب- نقش احزاب در تعیین دستور جلسه مجلس… 65

ج- نقش احزاب در ارائه و تصویب طرح ها و لوایح.. 67

د- نقش احزاب در تقسیم وقت سخنرانی نمایندگان. 70

ه- نقش احزاب در کمیسیون های تقنینی.. 73

مبحث سومـ کارکرد های نظارتی احزاب در مجلس… 74

گفتارنخست – تذکر. 75

گفتاردوم – سؤال. 76

الف انواع سؤال. 77

1 – سؤال شفاهی.. 77

2- سؤال کتبی.. 78

3- سؤال از نخست وزیر و وزرای کابینه. 79

بـ سازوکار طرح سؤال. 81

گفتارسوم–نظارت از طریق کمیسیون های نظارتی.. 83

الفـکمیسیون تحقیق و تفحص… 84

ب- نقش اقلیت در کمیسیون تحقیق و تفحص… 86

جـ کمیسیون نظارت وزارتی.. 87

گفتارچهارم – استیضاح یا سانسور دولت.. 88

مبحث چهارم – نقش و کارکرد های احزاب در رابطه با قوه مجریه. 94

گفتارنخست-نقش احزاب در تشکیل دولت (انتخاب مقامات قوه مجریه) 94

الف – نقش احزاب در انتخاب رئیس کشور. 94

1-رئیس کشور در نظام پارلمانی مشروطه سلطنتی.. 95

2-انتخاب رئیس جمهور در نظام جمهوری پارلمانی.. 95

ب – انتخاب نخست وزیر. 97

ج- انتخاب وزیران. 99

گفتاردوم – دولت ها یا ئتلافی و نحوه تقسیم قدرت در دولت.. 102

الف- تعریف ائتلاف.. 102

ب- انواع ائتلاف.. 102

1- ائتلاف اجرایی.. 103

2- ائتلاف حزبی.. 103

3- ائتلاف پارلمانی.. 103

4- ائتلاف حکومتی.. 104

جـ عوامل ائتلاف.. 104

د – پیمان ائتلاف.. 105

الف – دولت های ائتلافی با ثبات و نقش احزاب.. 108

ب – دولت های ائتلافی بی ثبات و نقش احزاب.. 112

گفتارچهارم-نقش احزاب اقلیت(اپوزیسیون) درنظارت بر حکومت.. 116

الف- نقش احزاب در مهار قدرت دولت.. 116

1- نقش احزاب اقلیت (اپوزیسیون) درمهار قدرت دولت.. 117

2- نظارت بر عملکرد دولت.. 119

ب- انتقاد از حزب حاکم یا حکومت.. 121

نتیجه گیری.. 122

فهرست منابع. 125