موضوع:نقش نهادهای مردمی در پیشگیری از جرایم زیست محیطی 94

تعداد صفحات:177

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد بین المللی بندر انزلی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته: حقوق M.A

 

گرایش: جزا و جرم شناسی

 

 موضوع :

نقش نهادهای مردمی در پیشگیری از جرایم زیست محیطی

فهرست

چکیده 1

1-1-مقدمه. 3

1-2-بیان مساله: 4

1-3-سوابق تحقیق. 4

1-4-اهمیت و ضرورت تحقیق. 6

1-5- پرسش های تحقيق : 7

1-6- فرضيه های تحقیق: 7

1-7- اهداف تحقيق: 7

1-8-قلمرو مطالعاتی: 7

1-8-1- قلمرو زمانی.. 7

1-8-2 قلمرو موضوعی.. 7

مبحث اول ، گفتار اول : محیط زیست.. 8

1-9-تعاریف: 8

1-9-1-جرایم زیست محیطی: 8

1-9-1-1-آشنايي با حقوق محيط‌ زيست.. 8

1-9-2-جایگاه محیط زیست در قانون اساسی ایران. 10

1-9-2-1-حقوق محیط زیست در ایران. 10

1-9-2-2-نقش رويه قضايي در توسعه حقوق محيط زيست.. 12

1-9-2-3- رويه قضايي و حفاظت از محيط زيست.. 13

1-9-3-حقوق محیط زیست از منظر قرآن کریم. 13

1-9-3-1- مبادی تصوری و تصدیقی.. 13

1-9-3-1-1- مفهوم محیط زیست.. 13

1-9-3-1-2-تعادل اکولوژیک… 14

1-9-3-1-3-بعد معنوی محیط زیست.. 14

1-9-4- جرائم عليه محيط زيست.. 14

1-9-4-1-تعريف جرم زيست محيطي : 15

1-9-4-2-جايگاه حقوق محيط زيست: 16

1-9-4- 3-جرائم زيست محيطي : 16

1-9-4- 5-قانون مجازات اسلامي ومسايل زيست محيطي: 17

فصل دوم مبحث اول ،پیشگیری: 21

2-1- گفتار اول : پیشگیری از جرم : 21

2-1-1-علل و راهكارهاي جرم زدايي.. 21

2-1-2-تعريف جرم شناسي و اقسام آن. 21

2-1-2-1-تعريف جرم شناسي.. 21

2-1-2-2-اقسام جرم شناسي.. 24

2-1-2-2-1-جرم شناسي عمومي.. 24

2-1-2-2-2-جرم شناسي اختصاصي.. 25

الف- زيست شناسي كيفري (جرم شناسي زيستي) 25

ب- روانشناسي كيفري و روانپزشكي كيفري (جرم شناسي رواني) 25

ج- جامعه شناسي كيفري (جرم شناسي اجتماعي) 25

2-1-2-2-3-جرم شناسي باليني.. 26

2-1-3-موضوع جرم شناسي.. 26

2-1-3-1-تعريف جرم. 26

2-1-3-2-تعريف حقوق جرم. 26

2-1-3-3-اشكال جرم. 27

2-1-3-4-اصول جرم شناسي.. 28

2-1-3-5- عوامل جرم زا 29

2-1-3-6-  عوامل بازدارنده 29

2-1-3-7- پيشگيري از جرم و جايگاه دستگاه قضايي در آن. 30

2-1-3-8- فايده هاي پيشگيري.. 31

2-1-3-9- اقسام پيشگيري.. 31

2-1-3-10- درآمدي بر پيشگيري از وقوع جرم. 33

2-1-4-جرم و پيشگيري از وقوع آن از ديدگاه اسلام. 36

2-1-5-پيشگيري از وقوع جرم در قانون. 37

2-1-6-اهميت خانواده در پيشگيري از جرم. 39

2-1-7-نقش امر به معروف و نهي از منكر در پيشگيري از جرم. 42

2-1-8-نقش مذاهب الهي در پيشگيري از وقوع جرم. 43

2-1-9-پيشگيري از جرم از طريق آموزه هاي قرآني.. 45

2-1-9-1- اعتقادات پيش گيرانه. 46

2-1-9-1-1- اعتقاد به خداوند و الوهيت او. 46

2-1-9-1-2- اعتقاد به علم و آگاهي خداوند. 47

2-1-9-2- اعتقاد به تأثير اعمال و رفتار انسان بر سرنوشت او. 47

2-1-9-3- اعتقاد به معاد و تحقق عدالت و قسط كامل. 48

2-1-9-2- اخلاقيات پيشگيرانه. 49

2-1-9-2-1- توصيه و تشويق به رعايت تقوا 49

2-1-9-2-2- توصيه به عفو و گذشت.. 50

2-1-9-2-3-توصيه به انفاق، احسان و ايثار. 51

2-1-9-2-4- توصيه به حسن ظن.. 51

2-1-9-3- احكام و مقررات پيشگيرانه. 51

2-1-9-4- نقش رسانه هاي گروهي در پيشگيري از وقوع جرم. 53

2-1-9-4-1-رسانه هاي گروهي، جرم زا يا جرم زدا؟. 54

2-1-9-4-2-راهكارهاي مقابله با جرم زايي رسانه هاي گروهي.. 54

2-1-9-4-3-نقش رسانه ها در پيشگيري از وقوع جرم. 55

2-1-9-4-4-راهكارهايي براي تقويت نقش رسانه ها در پيشگيري از وقوع جرم. 56

2-1-10-راههاي پيشگيري از وقوع جرم. 57

2-1-10-1-بازگشت به اصول فرهنگي براي مقابله با شيوع جرم. 59

2-1-10-2-جرم زدايي و نقش سازمانهاي فرهنگي – اجتماعي.. 60

2-1-10-3-پيش بيني و پيشگيري از تكرار جرم. 63

2-1-10-3-1-اصل خطر. 63

2-1-10-3-2-اصل نياز. 66

2-1-10-3-3-اصل منطبق سازي.. 67

2-1-10-3-4-نظريه تحقيق. 69

2-1-10-سازمان های مردم نهاد. 71

2-1-10-1-تعريف… 71

2-1-10-1-ويژگي هاي سازمان هاي مردم نهاد. 71

2-1-10-1-1-غير دولتي بودن. 71

2-1-10-1-2-غير انتفاعي بودن. 71

2-1-10-1-3-خود جوش بودن و تمايل به استقلال. 71

2-1-10-1-4-داشتن هدف مشخص… 72

2-1-10-2-كاركرد سازمانهاي مردم نهاد. 72

2-1-10-2-1-جمع آوري ، ارزيابي و انتقال اطلاعات.. 72

2-1-10-2-2-ارائه پيشنهاد به دولت.. 72

2-1-10-2-3-اقدامات حمايتي و وكالتي.. 72

2-1-10-2-3-آموزش ، پژوهش و انجام مطالعات.. 73

2-1-10-2-4-ايجاد تشريك مساعي.. 73

2-1-10-2-5-جمع آوري و ارائه كمك هاي حقوقي و بشردوستانه : 73

2-1-10-2-6-كاركرد رواني تبليغاتي : 74

2-1-10-3-مراحل تاسيس سازمان مردم نهاد. 74

2-1-10-4-نقش مديريت در سازمانهاي مردم نهاد. 77

2-1-10-5-عوامل مؤثر در موفقيت سازمانهاي مردم نهاد. 78

2-1-11-پيشگيري از جرايم زيست محيطي.. 80

2-1-11-1-تاريخچه حقوق داخلي محيط زيست.. 81

2-1-11-2-ضرورت حمايت از محيط زيست.. 82

2-1-11-3-پيشگيري و شيوه هاي غيركيفري حمايت از محيط زيست.. 82

2-1-11-4-شيوه هاي كيفري حمايت از محيط زيست.. 84

2-1-11-5-راه هاي پاسخ به جرايم زيست محيطي.. 85

2-1-11-6-مراحل پاسخ به جرايم. 87

2-1-11-7-ماهيت پاسخ به جرايم زيست محيطي.. 89

2-1-11-8-پاسخ به جرايم زيست محيطي درحقوق ايران. 90

3- فصل سوم ، مبحث اول: پیشگیری و سرکوب جرایم زیست محیطی.. 101

3-1- گفتار اول : پیشگیری و سرکوب جرایم زیست محیطی در پرتو اقدامات سازمان های غیر دولتی در نظام حقوقی ایران. 101

3-1-1-وضعیت موجود سازمان های غیر دولتی در پرتو رویکرد پیش گیرانه از جرایم زیست محیطی.. 103

3-1-1-1- جنینی بودن مرحله‌ی پیشگیری مشارکتی نسبت به جرایم زیست محیطی.. 106

3-1-1-2- پیشگیری مشارکتی در حوزه‌ی محیط زیست.. 108

3-1-1-2- 1- اطلاع رسانی نسبت به وضعیت محیط زیست محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی.. 110

3-1-1-2-2- بسیج افکار عمومی.. 112

3-1-1-3- آموزش… 112

3-2- حق دادخواهی سازمان‌های غیر دولتی در دعاوی زیست محیطی.. 113

3-2-1- مطالعه‌ی تطبیقی.. 113

3-2-2- نظام حقوقی ایران. 116

3-2-2-1- قانون اساسی.. 116

3-2-2-3- آیین نامه‌ی اجرایی تأسیس و فعالیت سازمان‌های غیردولتی.. 118

3-3-مبحث دوم،گفتار اول : سیاست جنایی مشارکتی در پیشگیری از جرایم زیست محیطی.. 120

3-3-1-تعریف مفاهیم. 121

3-3-1-1- سیاست جنایی.. 121

3-3-1-2- سیاست جنایی مشارکتی.. 123

3-3-1-3- پیشگیری از جرم. 124

3-3-1-4-جرائم زیست محیطی.. 126

3-3-2- قلمرو سیاست جنایی مشارکتی در پیشگیری از جرایم زیست محیطی.. 127

3-4-مبحث سوم،گفتار اول : ارزیابی نهادی سیاستگذاری زیست محیطی در ایران. 129

3-4-2-سیاستگذاری زیست محیطی.. 131

3-4-3-سیاستگذاری زیست محیطی در ایران از منظر ره یافت نهادی.. 132

3-4-4-اسناد بالا دستی.. 133

3-4-4-1-سند چشم انداز. 133

3-4-4-2- اصل 50 قانون اساسی.. 134

3-4-4-3- ماده 7 قانون مدیریت خدمات کشوری.. 134

3-4-4-4-برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی 1368-1372. 134

3-4-4-5-برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1378-1374. 135

3-4-4-6-برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1383-1379. 136

3-4-4-7- برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1388-1384. 136

3-4-4-8- قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران 1394-1390. 136

3-5-مبحث چهارم،گفتار اول :چالش های حقوق کیفری ایران در راستای حفاظت از محیط زیست.. 138

3-5-1-بحران زیست محیطی ایران. 139

3-5-1-1-بحران آب ها 139

3-5-1-2- بحران هوا 140

3-5-1-3-بحران خاک.. 140

3-5-1-4-بحران حیات وحش… 141

3-5-1-5-بحران جنگل ها 141

3-5-2-محیط زیست و علوم جنایی.. 142

3-5-2-1-در عرصه بین‌المللی.. 142

3-5-2-1-1-جرم شناسی سبز. 142

3-5-2-1-2-حقوق کیفری.. 144

3-5-3-حقوق داخلی ایران. 145

3-5-3-1-مرتفع شدن خلاءهای قانون. 145

3-5-3-1-1-شناسایی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در زمینه جرائم زیست محیطی.. 145

3-5-3-1–2-مشارکت سازمان های غیر دولتی در جرائم زیست محیطی.. 146

3-5-3-2-چالش های زیست محیطی حقوق کیفری ایران. 148

3-5-3-2-1-عدم پیش بینی مجموعه ی قانونی منسجم و منظم. 148

3-5-3-2-2-انواع پاسخ های کیفری به جرائم زیست محیطی در حقوق ایران. 151

نتیجه گیری: 153

پیشنهادات: 154

منابع. 157

چکیده

جرایم علیه محیط زیست به اقداماتی اطلاق می‌شود که تحت شرایطی خاص، به آلودگی یا از بین رفتن و یا آسیب به مظاهر محیط زیست منتج می‌شود. اهمیّت پیشگیری از این جرایم از این جهت است که با سلامتی «انسان»ها به صورت مستقیم ارتباط دارد. اغلب کشورهارژیم جزایی خاصّی را در این مورد به اجرا می‌گذارند؛ بدین‌جهت این مهم به‌عنوان موضوعی ویژه در شکل‌دهی به سیاست جنایی تقنینی در مورد حفاظت از محیط زیست قابل مطالعه و بررسی است. هر انسان اندیشمندی با درک این تهدیدات پی خواهد برد که چاره فقط منحصر به یکچیز است: «پیشگیری از ادامه تخریب و حفاظت از محیط زیست». بدیهی است با توجّه به این‌که هدف اصلی ما سالم ماندن محیط‌ زیست می‌باشد، اگر ابتدا محیط آلوده شود و سپس به فکر مقابله با آن برآییم، به منظور خویش نائل نخواهیم شد.

امروزه بازیگران غیر دولتی نقش مهمی در عرصه‌ی ملی و بین‌المللی ایفا می‌كنند. تنوع جغرافیایی حوزه‌ی فعالیت و کارکردهای متفاوت آن‌ها سبب شده تا بازیگران دولتی نتوانند نسبت به نقش این بازیگران جدید بی تفاوت باشند. سازمان‌های غیر دولتی در دو قالب «رقیب» یا «همکار» دولت ها نقش دهی می‌كنند. در موضوعات مرتبط با حقوق بشر این سازمان ها بیشتر به عنوان رقیب دولت ها هستند. در حالی که در خصوص مسائلی چون بهداشت توسعه و محیط زیست بیشتر به مثابه‌ی همکار دولت ها تلقی می‌شوند. در نظام حقوقی ایران نقش کنشی این سازمان ها در خصوص حفاظت از محیط زیست انکار ناپذیر است؛ اما در مرحله‌ی واکنشی همچنان خلاهای بسیاری وجود دارد؛ باید بسترهای مناسبی برای مشارکت فعالانه‌ی این بازیگران در دادخواهی زیست محیطی فراهم شود؛ به نحوی که بتوانند به عنوان شبه دادستان به جایگاه مطلوب خود در دادرسی های کیفری نائل شوند.همچنین وجود سازمان های مردم نهاد بعنوان دست راست دولتها در کمک رسانی به حل این معضلات نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. روش تحقیق از نوع تحلیلی-توصیفی بوده و اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده است. در این تحقیق برآن شدیم تا به بررسی نقش نهادهای مردمی در پیشگیری از جرایم زیست محیطی بپردازیم و نقاط ضعف و قوت این نهادها را بسنجیم.

واژگان کلیدی : جرایم زیست محیطی، پیشگیری ، سازمان های مردم نهاد، قوانین محیط زیست و…