مطالعه ی تطبیقی مفهوم بی احتیاطی و نقش آن در مسئولیت مدنی، در حقوق ایران، انگلیس و آمریکا

پایان نامه مطالعه ی تطبیقی مفهوم بی احتیاطی و نقش آن در مسئولیت مدنی، در حقوق ایران، انگلیس و آمریکا

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع مطالعه ی تطبیقی مفهوم بی احتیاطی و نقش آن در مسئولیت مدنی، در حقوق ایران، انگلیس و آمریکا با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

 

چکیده

در نظام‌های حقوقی، با توجه به اهداف و مبانی موردنظر، رفتارهای گوناگونی می‌تواند موجد مسئولیت مدنی باشد. مسئولیت ممکن است منوط به ارتکاب تقصیر توسط عامل زیان بوده و یا صرف رابطه سببیت بین زیان وارده و فعل عامل کافی باشد. در نظام حقوقی ما دو مفهوم ضمان قهری و مسئولیت مدنی در قالب الزام‌های خارج از قرارداد مطرح‌شده‌اند. هرچند اتلاف مبنی بر وجود رابطه‌ی سببیت است، اما از م.ق.م مدنی برداشت می‌شود که قانون مسئولیت مدنی بر مبنای تقصیر بناشده است. تقصیر خود وجوه گوناگونی از قبیل بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم مهارت، مسامحه، غفلت و … دارد. این مفاهیم بارها در قوانین مدنی و کیفری به‌کاربرده شده‌اند؛ بنابراین باید مفهوم هر یک از این وجوه و روش و از مفاهیم دیگر تمییز داده شود. به نظر می‌رسد بی‌احتیاطی در مسئولیت مدنی اعم از مفاهیم مسامحه، غفلت، بی‌مبالاتی و … است، با این‌ وجود، این مفهوم را از سایر مفاهیم مشابه تفکیک خواهیم کرد و به نقش آن در مسئولیت مدنی می پردازیم. بی­احتیاطی ممکن است از جانب خواهان و یا خوانده باشد و الزام به جبران خسارت و یا حکم به بی حقی خواهان، می تواند در ترغیب آنها ب رعایت احتیاط نقش ب سزایی داشته باشد. مسئله‌ی مهم دیگر، مکلف بودن انسان به رعایت احتیاط است. فرد مکلف است، مراقب رفتار خود باشد و با رفتار خود امنیت اجتماع را به خطر نیاندازد. برای این تکلیف می‌توان از دو معیار عینی و شخصی استفاده کرد که در نظام حقوقی ما و کامن لا، پیرامون مبحث بی‌احتیاطی، معیار عینی بیشتر مورد توجه قرارگرفته است. تحقیق پیش رو این امکان را فراهم می‌سازد که ما علاوه بر اثرات بر اهمیت احتیاط، با ضابطه‌های این مفهوم و قضاوت آن با مفاهیم مشابه بیشتر آشنا شویم.

کلمات کلیدی: احتیاط، بی احتیاطی، مسئولیت مدنی، تکلیف، جبران خسارت.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

 

مقدمه. 2

الف-بیان مسأله. 2

ب-ضرورت و پیشینه تحقیق. 3

ج-سئوالات  تحقیق. 5

ه-فرضیه های تحقیق. 5

و-هداف تحقیق. 6

ز-روش تحقیق. 6

ح-ساختار تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

فصل نخست: شناسایی بی احتیاطی و مفاهیم مرتبط

1-1-بخش اول: احتیاط. 9

1-1-1-مبحث اول: مفهوم لغوی احتیاط. 9

1-1-1-1-گفتار اول : احتیاط در ادبیات فارسی. 9

1-1-1-2-گفتار دوم : احتیاط در زبان انگلیسی. 10

1-1-2-مبحث دوم: مفهوم حقوقی احتیاط. 11

1-1-2-1-گفتار اول: در ادبیات حقوقی ایران. 11

1-1-2-2-گفتار دوم: در ادبیات حقوقی کامن لا. 12

1-1-3-مبحث سوم: دیگر کاربردهای احتیاط. 13

1-1-3-1-گفتار اول: مفهوم اصل حقوقی احتیاط. 13

1-1-3-2-گفتار دوم: اصل فقهی احتیاط. 15

1-1-4-مبحث چهارم : شخص محتاط. 16

1-1-4-1-گفتار اول: شخص حقوقی محتاط. 16

1-1-4-2-گفتار دوم: شخص حقیقی محتاط. 18

1-1-4-1-1-بند نخست: معیارهای احتیاط در فقه. 19

1-1-4-1-2-بند دوم : معیارهای احتیاط در کامن لا. 19

1-1-5-مبحث پنجم: احتیاط به‌مثابه‌ی رفتاری زنانه. 23

1-2-بخش دوم: بی احتیاطی. 25

1-2-1-مبحث اول: نقش اراده در بی احتیاطی و تفکیک آن از عمد، بی پروایی و بی احتیاطی آشکار. 27

1-2-2-مبحث دوم : شرایط و عناصر بی احتیاطی. 35

1-2-2-1-گفتار نخست: شرایط وجود بی‌احتیاطی. 35

1-2-2-2-گفتار دوم : شرایط ایجاد بی احتیاطی. 36

1-2-3-مبحث سوم: عناصر بی احتیاطی. 43

1-2-3-1- گفتار نخست:عنصر معنوی.. 43

1-2-3-2-گفتار دوم: عنصر مادی.. 48

1-2-4-مبحث چهارم: نظرات پیرامون بی‌احتیاطی. 51

1-2-5-مبحث پنجم : ضابطه‌های بی‌احتیاطی. 53

1-2-5-1-گفتار نخست: معیار عینی. 54

1-2-5-2-گفتار دوم : معیار شخصی. 56

1-3-بخش سوم : مفاهیم مرتبط با بی‌احتیاطی. 58

فصل دوم: تکلیف عمومی به احتیاط

2-1-بخش اول: مبانی فلسفی و اجتماعی احتیاط. 66

2-1-1-مبحث اول: انسان مجبور یا مختار- پیش از مدرنیته. 66

2-1-2-مبحث دوم: انسان مجبور یا مختار- پس از مدرنیته. 68

2-2-بخش دوم: مبانی فقهی احتیاط. 73

2-2-1-مبحث اول: اصل احتیاط و تعارض آن با دیگر اصول. 73

2-2-2-مبحث دوم: احتیاط‌های روا 78

2-2-3-مبحث سوم: احتیاط‌های ناروا 80

2-3-بخش سوم: مبنای حقوقی تکلیف به احتیاط. 84

2-3-1-مبحث اول: ایران. 84

2-3-2-مبحث دوم: انگلیس و آمریکا 85

2-3-3-مبحث سوم: ضرورت وجود تکلیف به احتیاط در قوانین. 86

فصل سوم: نقش بی احتیاطی در مسئولیت مدنی

3-1-بخش نخست: بی‌احتیاطی خوانده 92

3-1-1-مبحث نخست: عوامل رافع مسئولیت در بی‌احتیاطی. 95

3-1-2-مبحث دوم: اثر جبران خسارت بر ترغیب خوانده به رعایت احتیاط. 99

3-2-بخش دوم: بی‌احتیاطی خواهان. 104

3-2-1-مبحث نخست: تأثیر بی‌احتیاطی خواهان بر مسئولیت خوانده 104

3-2-1-1-گفتار نخست: در حقوق کامن لا. 104

3-2-1-2-گفتار دوم: در فقه. 107

3-2-2-مبحث دوم: حوادث دوطرفه و نقش آن‌ها در ترغیب طرفین به رعایت احتیاط. 110

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………….113

پیشنهاد………………………………………………………………………………………………………………………114

منابع و مأخذ. 115

چکیده لاتین …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….124