موضوع:بررسی فقهی و حقوقی پیوند اعضای بدن انسان و اهدای آن93

تعداد صفحات:89

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حقوق (M.A)

گرایش: خصوصی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

چکیده 1

فصل اوّل: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 3

1-2- بيان مسأله اساسي پژوهش…. 4

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش…. 5

1-4- مرور ادبیات و سوابق پژوهش…. 6

1-5- جنبه جديد بودن و نوآوري در پژوهش…. 7

1-6- اهداف مشخص پژوهش…. 7

1-7- سؤالات تحقیق.. 8

1-7-1- سؤال اصلی.. 8

1-7-2- سؤالات فرعی.. 8

1-8- فرضيه‏هاي تحقیق.. 8

1-9- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی.. 9

1-10- روش‌شناسی تحقیق.. 10

1-11- شرح کامل روش تحقیق.. 10

1-12- جامعه آماري تحقیق.. 11

فصل دوم: بررسی آراء و قواعد فقهی در رابطه با پیوند و اهداء اعضاء بدن

2-1- بررسی منابع فقهی در رابطه با موضوع اهداء اعضاء. 15

2-1-1- قرآن. 15

2-1-2- بررسی تفسیری آیه. 15

2-2- در مورد اهداء اعضاء بدن دو دیدگاه بر مبنای آیات قران وجود دارد: 17

2-2-1- دیدگاه اول عدم جواز اهداء. 17

2-2-1-1- مالک حقیقی بودن خدا 17

2-2-1-2- مملوکیتِ عضو اهدا شده 18

2-2-1-3- بطلان اهداء میته. 18

2-2-2- دیدگاه دوم: جوازِ اهداء. 20

2-3- بررسی سیره عقلا در رابطه با موضوع پیوند اعضاء. 21

2-4- بررسی فقهی پیوند اعضاء و مسائل خرید و فروش عضو به منظور پیوند عضو برگرفته از دیدگاه فقها 25

2-4-1- دیدگاه فقهای متقدم. 25

2-4-2- اهدای اعضای بدن از منظر فقها 26

2-5- بررسی موضوع برداشتن عضو بدن شخص مرده براى پيوند. 29

2-6- بررسی موضوع خطیر بودن جان مسلمان نیازمند عضو. 30

2-7- بررسی پیوند اعضاء فرد مسلمان و کافر. 31

2-8- گرفتن مال در برابر دادن عضو. 32

2-9- بررسی وصیت در اهداء عضو………………………………………………………….. 34

2-10- بررسی عضو بريده شده، ميّته. 36

2-10-1- عضو بريده شده در حد. 38

فصل سوم: مستندات حقوقی اهدا اعضای بدن

3-1- مقدمه. 44

3-2- استلزامات پیوند اعضاء از منظر حقوقی.. 46

3-2-1- اهدای بی‌رضایت، تخلفی آشكار. 46

3-2-2- برداشت عضو توسط بیمارستان‌های مجاز. 46

3-2-3- كارت عضویت مجوز پیوند نیست ………………………………………………. 47

3-2-4- مشكلات قانونی.. 47

3-3- بررسی مفاد قوانین موضوعه در زمینه اهداء اعضاء بدن. 48

3-4- شرایط قانونی پیوند اعضاء. 49

3-4-1- بررسی قانون مدنی.. 50

3-4-2- قانون مجازات اسلامی.. 50

3-4-3- بررسی سایر قوانین.. 51

3-5- قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیماران‌ مرگ مغزی.. 51

3-5-1- بررسی مندرجات قانون مورد اشاره 52

فصل چهارم: بررسی تطبیقی اهداء اعضای بدن از منظر فقه و حقوق

4-1- مقدمه. 55

4-2- بررسی منابع فقهی اصلی در زمینه اعلام آراء فقهای شیعه در رابطه با اهداء عضو. 56

4-2-1- حديث (لاضرر ولاضرار) 56

4-2-2- احاديث حرمت اضرار به خود و ديگران. 58

4-3- شبهه سودمندى بعضى از افراد جامعه. 59

4-4- اهداء اعضایی که حیات انسان به آن بستگی دارد. 59

4-5- مرگ مغزی از دیدگاه فقها 60

4-6- موضع گیری‌های متفاوت… 61

4-7- استدلال مخالفان. 62

4-8- دلایل موافقان. 62

4-9- اهدای عضو از منظر قانونی.. 63

4-9-1- رضایت كلی قانون و شرع. 63

4-9-2- لزوم تایید مرگ مغزی توسط پنج پزشك…. 64

4-9-3- اهدای بی‌رضایت، تخلفی آشكار. 64

4-9-4- برداشت عضو توسط بیمارستان‌های مجاز. 65

4-10- بررسی تطبیقی دیدگاه فقهای شیعه با قوانین مطرح در حقوق موضوعه. 65

4-11- عمل به وصيت افراد پس از فوت در مورد اهداء عضوي از ميت (به ميزان وصيت) براي پيوند به فرد زنده 66

4-12- وصيت فرد که در قبال اهداء عضوي از بدن در مقابل با پول. 67

4-13- موضع فقها در خصوص پيوند اعضاء. 68

4-14- نياز به تصويب قانون جامع در خصوص اهداء عضو. 69

4-15- قانون اهداء اعضاي بيماران فوت شده يا بيماراني که مرگ مغزي آنان مسلّم است… 69

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- مقدمه. 72

5-2- اهداء عضو از منظر فقهی.. 73

5-3- اهداء عضو از منظر حقوقی.. 74

5-4- نتیجه گیری نهایی.. 75

منابع و مآخذ. 76

چكيده انگليسي.. 76

چکیده

یکی از مهم‌ترین مسائل پزشکی که در سال‌های اخیر مباحث متعددی را به خود اختصاص داده است، موضوع پیوند و اهداء اعضاء بدن یک فرد به فرد دیگر می‌باشد. با توجه به دامنه دار بودن موضوع، در این پژوهش محقق به دنبال بررسی فقهی و حقوقی موضوع برآمده است. بررسی نشان داده است که فقهاي شیعه، همگي قريب به اتفاق قائل به جواز پيوند عضو مقطوع به بدن صاحب عضو هستند. اگر با پيوند عضو حيات در آن مانند اعضاي ديگر جريان پيدا کند، ديگر مردار و نجس نيست یکی از مهم‌ترین زمینه‌های اهدا عضو، وصیت است. اگر انسان وصيت كند كه پس از مرگ، از اعضايش جهت پيوند نيازمندان استفاده شود، قطع اعضاى او اقدام به وصيت است. در قانون مدنی در رابطه با زمینه اهداء اعضاء بدن، خرید و فروش آن مواد و بند‌هایی تبیین گردیده که می‌توان به مواد 795 و 801 قانون مدنی و مواد 724، 497، 495، 372 و 158 (به‌ عنوان مهم‌ترين مواد موجود در قانون مجازات اسلامی در زمينه‌ی پيوند اعضا) در این زمینه اشاره کرد. تمام این موارد نشان می‌دهد که از نظر شرعي، فقهي و عقلي نيز هيچ منعي براي اهداي عضو فرد معدوم به بيماران وجود ندارد. در فقه اسلامي نيز از اغلب فقها سؤال شده آيا مي‌توان بدن انسان كافر را به فرد مسلمان اهدا كرد كه فقها اعلام كرده‌اند اين كار منع فقهي ندارد و عضو بعد از پيوند حكم عضو شخص گيرنده را دارد.

کلمات کلیدی: پیوند، اهداء عضو، فقه اسلامی، مرگ مغزی، وصیت.