موضوع:بررسي اعمال اصل ممنوعيت توسل به زور در قلمرو فضا

تعداد صفحات:154

چکيده :

کنجکاوی بشر برای دستیابی به دنیای ناشناخته اطراف خود باعث شد تا بتواند به فضا و فضای ماورای جو دسترسی پیدا کند.  قلمرو فضا و فضای حاکم برماورای جو عبارت است از فضایی که از آخرین نقطه محدوده هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع می شود و شامل ماه و دیگر اجرام آسمانی می گردد این عرصه به لحاظ اهمیتی که در زندگی بشر امروز داشته نیازمند یک نظام حقوقی می باشد و حقوق فضای ماورای جو نیز عبارت است از مقرات حاکم بر اکتشافات و بهره برداری از قلمرو فضا که از زمان اولین پرتاب ماهواره به فضا در سال 1957 توسط انسان شروع به رشد و توسعه کرد بطوریکه معاهدات ، کنفرانس ها ، اعلامیه ها و قطعنامه های متعددی توسط سازمان های بین المللی علی الخصوص مجمع عمومی و همچنین ارکان فرعی این رکن و … صادر گردید که از جمله این معاهدات می توان معاهده فضا 1967 ، معاهدات نجات 1968 ، معاهده مسئولیت 1972، معاهده ثبت 1975 و موافقت نامه ماه 1984 را نام برد که همگی نظام حقوقی این عرصه را تشکیل می دهند .

یکی از اصول مهم حقوق بین الملل نیز که شکل قاعده آمره پیدا کرده است ، قاعده ممنوعیت توسل به زور می باشد . بر اساس این قاعده کشور ها از توسط به  زور در روابط خودشان ممنوع هستند یکی از خواستگاه های تجلی روابط میان کشور ها می تواند قلمرو فضا و فضای ماورای جو باشد . در نتیجه این مسئله مطرح می شود که آیا این قاعده در قلمرو فضا نیز حاکم است یا خیر و در صورت قابلیت اجرایی آیا با استثنائاتی همانند عرصه زمین روبرو می باشد ؟ که باید گفت با بررسی نظام حقوقی حاکم  بر قلمرو فضا همانند عرصه زمین این قاعده آمره ، قابلیت اجرایی دارد و همچنین با استثنائاتی همچون دفاع مشروع و اقدامات دسته جمعی توسط شورای امنیت در چهارچوب نظام حقوقی حاکم بر این عرصه مواجه می باشد.

کلید واژگان :  قلمرو فضا ، فضای ماورای جو ، رژیم حقوقی فضا ، عدم توسل به زور ، قاعده آمره

فهرست مطالب

مقدمه. 1

1- بيانمسئله. 1

2- اهميتوضرورتانجامپژوهش…. 2

3- اهدافاساسيازانجامپژوهش: 3

4- اهداففرعیازانجامپژوهش: 3

5- سابقهپژوهشهاومطالعاتانجامگرفته: 3

6- سوالاتتحقيق:‌ 3

7- فرضیاتتحقیق: 4

8- متغيرهايپژوهش : 4

9- نوآوريپژوهش: 4

10- روشانجامپژوهش : 4

9- قلمروپژوهش (زمان،مکان،موضوع): 5

10- ابزارگردآورياطلاعات: 5

11- روشهايتجزيهوتحليلدادهها: 5

12- دستاوردهايپژوهش: 5

فصل اول: کلیات ؛ تاریخچه ، مفاهیم و مبانی قلمرو فضا 6

بخشاول: کلیاتقلمروفضا 7

مبحثاول :  تعریففضایماورایجوونظامیکردنوتوسعهرژیمحقوقی.. 8

گفتاراول :  مفهومفضایماورایجو. 9

گفتاردوم : نظامیکردنفضایماورایجو،منابعوتکاملتدریجی.. 12

گفتارسوم:  توسعهرژیمحقوقیحاکمبراستفادهنظامیازفضایماورایجوّ. 16

مبحثدوم :حقوقبینالمللقابلاعمالبرفعالیتهاینظامیدرفضا 24

گفتاراول : برنامههایرایجنظامیدرفضا 27

گفتاردوم: مذاکراتمربوطبهجلوگیریازمسابقهتسلیحاتیدرفضا 32

گفتارسوم :جایگاه،مفهومودامنهروبهبالایحاکمیتحاکمیت… 46

بخشدوم: نظامحقوقیبینالمللیحاکمبرفضایماورایجو. 52

مبحثاول: حقوقحاکمهدرفضاوممنوعیتآنواستقرارآندرفضا 53

گفتاراول: ممنوعیتاختصاصملی ( ممنوعیتاختصاصفضابهملیتویژه ) 55

گفتاردوم:  استقراردرفضایآزادوجنبههایحقوقیمربوطبهاستفادهازفناوریفضایی.. 58

مبحثدوم : حقبراستفادهصلحآمیزدرفضایماورایجو. 64

گفتاراول :  ماهوارههایپخشمستقیم.. 65

گفتاردوم: سامانهجستوجوونجاتماهوارهای.. 71

گفتارسوم : منابعنیرویهستهایدرفضا 74

فصل دوم: مفهوم و ماهیت تعیین منع توسل به زور و بررسی نظریات مخالف و موافق 79

بخشاول :  مفهوموماهیتتبیینقاعدهمنعتوسلبهزوریاتهدید.. 80

مبحثاول : مفهومقاعدهمنعتوسلبهزور. 81

مبحثدوم: ماهیتقاعدهمنعتوسلبهزور. 83

مبحثسوم: تحلیلعلمییاسیستماتیکاصلعدمتوسلبهزور. 87

گفتاراول :تحلیلمحتواینورمبلاشرط.. 89

گفتاردوم: حدارزشینورمبلاشرط.. 92

بخشدوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززوروسازوکارهاورابطهآنبابرخیازاصولقواعدماورایجو. 100

مبحثاول :  حاکمیتوحقوقحاکمهدرقلمروفضا (اعلامیهبوگوتاونظریاتمطرحدرسازمانمللمتحد) 101

مبحثدوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززور. 104

گفتاراول:  مقرراتممنوعیتاستفادهاززوردرحقوقبینالمللعرفی.. 104

گفتاردوم: مقرراتممنوعیتاستفادهاززوردرحقوقمعاهدات… 108

مبحثسوم : سازوکارهایبینالمللیوچندجانبه. 112

گفتاراول: سازوکارهایبینالمللیدرفضایماورایجو. 113

گفتاردوم : سازوکارهایدوجانبهایوچندجانبهایمنطقهای.. 114

بنداول : شورایهمکاریبینالمللیدرمطلعهواستفادهازفضایماورایجو. 115

بنددوم: آژانستحقیقاتفضاییاروپایی.. 115

مبحثچهارم : رابطهقاعدهیمنعتوسلبهزوریاتهدیدبهآنبابرخیاصولحاکمبرفضایماورایجو. 117

گفتاراول: اصلغیرنظامیکردنفضایماورایجو. 117

گفتاردوم: اصلاستفادهمسالمتآمیزازفضایماورایجو. 124

بخشسوم : نقدنظریاتتوسلبهزوردرقلمروفضا 127

مبحثاول: بررسینظریاتمخالفین.. 127

مبحثدوم: بررسینظریاتموافقین.. 129

مبحثسوم: نتایجبهدستآمدهدرزمینهیتوسلبهزوردرقلمرویفضا 135

نتیجهگیری.. 138

منابعومآخذ.. 140