موضوع:بررسی آراء و نوآوری‌های شهید محمدباقر صدر در اصول فقه91

تعداد صفحات:136

پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات

گرایش  فقه و مبانی حقوق

گروه فقه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                  صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول: کلیات تحقیق.. 5

1-1- بیان مسئله. 6

1-2- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق.. 6

1-3- سابقه تحقیق.. 6

1-4- اهداف تحقیق.. 7

1-4-1- هدف کلی تحقیق.. 7

1-4-2- اهداف جزیی تحقیق.. 7

1-5- سوالات تحقیق.. 7

1-6- دامنه تحقیق.. 8

1-7- روش تحقیق.. 8

1-8- زندگی نامه و فعالیت های اجتماعی و سیاسی شهید صدر. 9

1-9- نمایی کلی از اندیشه های شهید صدر. 11

1-9-1- حكومت اسلامی.. 11

1-10- مسؤولیت خطیر حوزویان. 15

1-11- شهادت… 16

فصل دوم: نوآوری‌های اصولی شهید صدر. 18

2-1- تعاریف و اصطلاحات… 19

2-2- نوآوری شهیدصدردرساختارسازی(تقسیم بندی مباحث علم اصول) 20

2-2-1- ادله محرزه 25

2-2-2- اصول عملی.. 26

2-3- نظریه منطقه الفراغ. 27

2-4- نوآوری شهید صدر در تعریف علم اصول. 28

2-4-1- ضرورت تعریف هر علم قبل از شروع مسائل آن. 29

2-4-2- بررسی تعریف سنتی علم اصول. 29

2-5- موضوع علم اصول. 36

2-6- نوآوری شهید صدر در تفسیر حقیقت حکم ظاهری و كیفیت جمع میان احكام ظاهرى و واقعی.. 39

2-6-1- بررسی تعریف حکم واقعی وظاهری.. 39

2-6-2- بررسی تعریف حكم شرعى‌ 40

2-6-3- خصوصیات تعریف شهید صدر. 43

2-6-4- امتیازات راهکار شهید صدر در جمع بین حکم واقعی وظاهری.. 51

2-7- نوآوری شهید صدر در وضع الفاظ «نظریه قرن اکید» 54

2-7-1- بررسی تعریف لغوی واصطلاحی وضع. 54

2-7-2- نظریه دلالت ذاتى الفاظ.. 57

2-7-3- نظریه دلالت وضعی اعتبار وگرایشهای آن. 58

2-7-4- نظریه قرن اکید شهید صدر. 64

2-8- نوآوری شهید صدر در اصلاح کتابهای درسی علم اصول. 69

2-9- نوآوری شهید صدر در عنوان بندی مباحث اصولی.. 73

2-10- نوآوری شهید صدر در اصطلاح سازی درعلم اصول. 76

فصل سوم: بررسی نظریه حق الطاعه و حجیت قطع. 80

3-1- نوآوری مبنایی شهید صدر«نظریه حق الطاعه» 81

3-2- حجیت قطع. 91

فصل چهارم: سیره از دیدگاه شهید صدر. 102

4-1- سیره از دیدگاه شهید صدر. 103

4-1-2- راه های اثبات سیره عقلایی و متشرعه و چگونگی استدلال به آن. 107

4-1-3- چگونه موافقت کاشف از امضای شارع را به دست می آوریم؟. 111

4-1-4- چه مقدار از احکام با سیره متشرعه اثبات می شود؟. 115

4-1-5- مفاد امضای سیره عقلایی تا چه مقدار است؟. 115

4-1-6- تفاوتهای میان سیره متشرعه و عقلا.. 116

4-1-7- انواع سیره متشرعه. 117

نتیجه گیری.. 120

منابع و مأخذ. 126

چکیده

علم اصول به عنوان یک علم بنیادی در فرآیند اجتهاد و استنباط حکم شرعی از ادله خاص خود در طول تاریخ خود شاهد فراز و نشیب‌های زیاد و گوناگونی بوده است. شهید صدر که خود یکی از بزرگترین اصولیان معاصر است، دوره تحول در این علم را به سه دوره تقسیم می‌کند: دوره‌ی اول دوره‌ی پیدایش که از ابن‌جنید آغاز و با ظهور شیخ طوسی به پایان رسید. دوره دوم دوره‌ی رشد و تکامل و دوره سوم، دوره‌ی کمال و شکوفایی است که از زمان وحید بهبهانی آغازید و توسط شیخ انصاری به اوج خود رسید. دوره و عصر شهید صدر را با توجه به نوآوری‌های اصولی موجود می‌توان عصر چهارم تلقی نمود؛ زیرا وی در ابعاد گوناگون این علم دست به نوآوری زده و فرآیند ابتکاری وی عبارت است از: ساختارسازی که به معنای ارائه تقسیم‌بندی خاص برای علم اصول است، نظریه پردازی (ابداع آرای جدید و بی‌سابقه در علم اصول)، تاریخ‌مندی (توجه به تاریخ تحول علم اصول)، انسجام‌بخشی (کشف ارتباط مباحث علم اصول باهمدیگر)، غنی‌سازی (بازآفرینی براهین و استدلال‌های اصولی)، ریشه‌یابی (راه یافتن به اصل مسائل اصولی) عنوان‌بندی جدید مسائل علم به مقتضای اصل بحث، اصطلاح‌سازی که در آن اصطلاحات جدیدی توسط ایشان به علم اصول راه یافت و درسی سازی که همان نگارش متون درسی مناسب سطوح سه گانه یادگیری در حوزه می‌باشد. در این پژوهش تلاش شده است که به مهمترین مسائل نوآورانه شهید صدر پرداخته شود؛ مسائلی از قبیل حق‌الطاعه، تببین حقیقت حکم ظاهری و چگونگی جمع بین حکم ظاهری و واقعی، حجیت قطع و عدم تلازم ذاتی بین آن دو، تعریف علم اصول و موضوع آن، تفسیر صحیح دلالت الفاظ و نظریه قرن اکید، تبیین نقش و کشف مبانی و تعریف اقسام سیره، معرفی اصطلاحات ابتکاری، بررسی دلایل تقسیم بندی مباحث اصولی و طرح درسی سازی و دلایل آن.

کلیدواژه‌ها: اصول، فقه، نوآوری، قرن اکید.