بررسی تطبیقی عقد کفالت و بکارگیری آن برای اشتغال اتباع خارجی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس

پایان نامه بررسی تطبیقی عقد کفالت و بکارگیری آن برای اشتغال اتباع خارجی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع بررسی تطبیقی عقد کفالت و بکارگیری آن برای اشتغال اتباع خارجی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چكيده

كفالت در حقوق ايران عقدي است كه به موجب آن يكي از طرفين در مقابل طرف ديگر احضار شخص ثالثي را تعهد مي كند . كفالت به رضايت كفيل و مكفول له واقع مي شود. ولي در مورد اينكه آيا رضايت و يا قبول مكفول هم در عقد شرط است يا نه ، اختلاف نظر وجود دارد. عده اي از فقها بر سر اين موضوع كه كفالت با ايجاب از طرف كفيل و قبول از طرف مكفول له واقع مي شود و مكفول در آن نقشي ندارد ادعاي اجماع كرده اند، بدون توجه به اين كه عده اي از بزرگان فقه اماميه نظر مخالف دارند.امروزه كفالت درامور مدني كمتر مورد استفاده قرارمي گيرد ولي ازنظرجزايي،يكي ازقرارهاي تاميني در آيين دادرسي كيفري است كه قاضي براي دسترسي به متهم، به آن متمسك مي شود و كفيل متعهد مي شود كه در زمان مقتضي متهم را احضار كند در غير اينصورت مسئول پرداخت وجه الكفاله است.مطالعه اخير كوشيده است مسئله كفالت را دركشورهاي امارت متحده عربي و بحرين بررسي كرده ومسئله بكارگيري اين عقدرا براي اشتغال كارگران مهاجردر كشورهاي عربي حوزه خليج فارس  شرح دهد . ازاقسام عقد ضمان در قانون مدني كشور امارات متحده عربي،عقد كفالت است.عقد كفالت در حقوق اين كشورتا حدود زيادي شبيه به حقوق ايران است. كفيل در حقوق اين كشور مانند حقوق ايران تعهد دراحضار مكفول دارد.با اين تفاوت كه اگر درعقد وجه التزام عدم انجام تعهد(وجه الكفاله) پيش بيني نشده باشد ،دادگاه مي تواند كفيل را به پرداخت غرامت محكوم كند و اگر ثابت شود كه بنا به دلايل خاص كه پس از عقد ايجاد شده توانايي احضار مكفول را ندارد،دادگاه مي تواند او را از پرداخت غرامت معاف كند . حتي در صورتي كه وجه التزام عدم انجام تعهد(وجه الكفاله) در عقد پيش بيني شده باشد اگر قاضي تشخيص دهد كه اين شرط عادلانه نبوده مي تواند بخشي يا تمام مبلغ پيش بيني شده در عقد را ببخشد . پرداخت دين مكفول تنها در صورتي است كه در عقد بدان تصريح شده باشد (در صورت عجز از احضار مكفول ) با اين وجود براي كفيل اين تخيير از ابتدا وجود دارد كه با احضار مكفول و يا پرداخت دين او به اين عقد خاتمه دهد.در صورتي كه در كفالت يا ضمان بودن عقد شك و اختلاف باشد ، اصل ضمانت است و مدعي كفالت بايد اداي سوگند ياد كند. كفالت در حقوق بحرين يك عقد متزلزل و قابل رجوع است و براي كفيل مسئوليت زيادي بوجود نمي آورد .كفيل در بحرين تعهد بر احضار مكفول ندارد. درحقوق بحرين براي انعقاد عقد كفالت فرد كفيل بايد داراي خانواده و ساكن در بحرين باشد. به نظر مي رسد اين عقد در اين كشور ماهيتي دارد كه نمي توان آنرا با حقوق ايران منطبق ساخت ويا اينكه حتي شبيه عقد ضمان معرفي كرد. اتباع خارجي براي كار در كشورهاي عربي حوزه خليج فارس احتياج به كفيل دارند كه بنا به قوانين كشور ميزبان شرايط اين كفالت متفاوت است ( در حالي كه در قوانين كار كشور فرانسه كه از نظام هاي حقوقي معتبر جهان است چنين نهادي مشاهده نمي شود).  مثلا در كشور امارات متحده عربي فرد جوياي كار قبل از ورود به كشور بايد توسط موسسه هايي كه از وزارت كار وامور اجتماعي مجوز دارند كفالت شود.افراد جوياي كار عملا دراين كفالت نقشي ندارند وكارفرماها بايد براي اخذ ويزاي كار باتوجه به مليت آنها مبالغ مختلفي را به اين موسسه ها بپردازند،كه مسائل سياسي و مليتي در ميزان اين مبلغ نقش بسزايي را ايفا مي كند. در كشور عربستان كفيل كارجوي كارفرمايش نيز مي باشد و كارگر خارجي با شرايط بسيار سنگيني مي تواند كفيل خود را عوض كند، كارفرما نمي تواند به كارگرش اجازه دهد تا براي خود كار كند و كارگر نيز اجازه ندارد شخصا براي خودش كار كند.ساير كشورهاي عربي خليج تقريبا از نظام مشابهي استفاده مي كنند،كفيل ها كه اغلب همان كارفرمايان هستند، ميتوانند ويزاها را كنسل كنند و يا از دادن ويزاي خروج به كارگران ممانعت كنند. تعهد كفالت كاري براساس تعريف سازمان بين المللي كار،اسارت كاري (برده شدن)يا يك نوع كار اجباري است.باتوجه به فشارهاي سازمان هاي بين المللي مثل ديده بان حقوق بشر و سازمان بين المللي كار، اين كشورها در جهت تغيير قوانين كار و همسو شدن آن با قواعد بين المللي هستند.كشور بحرين و كويت در اين راه پيش قدم شده و مبادرت به حذف سيستم كفالت كرده اند.

 

منابع

الف) منابع به زبان فارسی

1-ارفع نيا بهشيدحقوق بين الملل خصوصي انتشارات آگاه جلداول چاپ دوم تهران 1370

2- جعفري لنگرودي محمد جعفر حقوق مدني  عقد كفالت گنج دانش چاپ چهارم تهران 1390

3-رنجبري ابوالفضل حقوق كار انتشارات مجد تهران  1379

4-كاتوزيان  ناصر حقوق مدني  عقودمعين 4  شركت سهامي انتشار تهران 1376

5-كاتوزيان  ناصرقانون مدني در نظم حقوقي كنوني نشر ميزان چاپ بيستم  تهران 1387

6- مدني سيد جلال الدين حقوق مدني جلد5 نشر پايدار تهران1389

7-معين فرهنگ لغت موسسه انتشارات امیرکبیرتهران 1376

8- محمد رضا ظفري – فخرالدين اصغري  سيستم هاي حقوقي كشورهاي اسلامي مركزمطالعات و تحقيقات اسلامي مركزانتشارات41 قم 1374

9-ناصرخسروقبادياني،سفرنامه، برگرفته از مجموعه کتابهای الکترونیکی www.takbook.com بیتا

10-نصيريمحمدحقوق بين الملل خصوصينشرآگاه تهرانچاپ ششم1378

ب) به زبان عربي (فقه)

1-ابوالحسن علی بن حسین بن عبد العالی عاملی کرکیمعروف به محقق ثانیجامع المقاصد فی شرح القواعد،ج1چاپ سنگیتهران بیتا

2-ابن قدامهالمغنیج 4  چاپ سنگیبیتا

3-القانون المدنيمرسوم بقانون رقم (19) لسنة 2001 بإصدار القانون المدنينحن حمد بن عيسى آل خليفة أمير دولة البحرين .بعد الإطلاع على الدستوروعلى الأمر الأميري رقم (4) لسنة 1975 ،

4-حدائق الناصرة فی احکام العترة الطاهرةبحرانیشیخ یوسفج4قم،بیتا

5-زین العدین بن نور الدین عاملیمعروف به شهید ثانیروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیةچاپ سربینجف بیتا

6-سیواسی کمالالدین محمد بن عبدالواحدمعروف به ابن همام حنفیفتح القدیرج5مصربیتا

7-سیدمحمدجواد حسینی عاملیمفتاح الکرامةج 12 چاپ مصر1326

8-سید محمد مجاهدمناهلچاپ سنگیبیتا

9-شهید ثانیمسالک الافهامج1 چاپ سنگی بیتا

10-شیخ صدوق(ابن بابویه)من لا یحضره الفقیه چاپ سربیدر4جبیتا

11-طباطبایی سید علیریاضج1بیجابيتا

12-طوسی شیخ ابوجعفر محمد بن حسن المبسوط قم تهران چاپخانه حیدریبيتا

13- طوسی شیخ ابوجعفر محمد بن حسن خلاف چاپ سربیقمبیتا

14- كمال ابوشديد و عثمان بلبيسي و كوزيت مايكي  الاطار القانوني و اطار السياسة لحماية حقوق العمال الاجناب في المنطقه العربية 2012

15-نجفیشیخ محمد حسنمعروف به صاحب جواهرجواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلامچاپ جدید ج 26 تهران بیتا

ج) قوانين ومقررات:

1-آيين نامه اجرايي ماده129 قانون كارجمهوري اسلامي ايران مصوب1371 هيات وزيران

2-قانون اساسي

3-قانون كار

4-قانون مدني

 

د) مقالات:

1-توسلي نايينيمنوچهربررسي حقوقي اشتغال اتباع خارجي در ايرانماهنامه اجتماعي اقتصاديعلمي فرهنگي كار و جامعهشماره 115دي 88،برگرفته ازمركز تحقيقات كامپيوتر علوم اسلامينور مگز

 

حقوق خارجي:

References

Al Jazeera, Qatar Criticised Over Migrant Worker ‘Abuse’(2012), available at
http://www.aljazeera.com/video/middleeast/2012/06/201261264715371679.html.

Andy Sambidge, Qatar Sets Up Complaints Hotline for Workers, Arabian Business (2008),
available at http://www.arabianbusiness.com/qatar-sets-up-complaints-hotline-for- workers-41451.html.

Azfar Khan and Helen Harroff, The Implications of the Sponsorship System: Challenges and
Opportunities, International Labour Organization (2012), available at
http://www.unescap.org/sdd/meetings/beirut-June2011/Harroff-ILO-Implications-of-the-
sponsorship-system.pdf.

Chatriwala, supra.Online Qatar, Living in Doha, Qatar (2012), available at
http://www.onlineqatar.com/living/labour-laws.aspx.

CNN, Qatar Warned Over World Cup Labor Laws (2012), available at  http://edition.cnn.com/2012/06/12/sport/football/qatar-world-cup-human-rights-
watch/index.html

Frequently Asked Questions on the Latest Amendments to the Saudi Labour Law (2013), Philippine Embassy in Riyadh.

Human Rights Watch, Qatar: Promises, Little Action on Migrant Workers’ Rights (2011),
available at http://www.hrw.org/news/2013/02/07/qatar-promises-little-action-migrant-
workers-rights.

Human Rights and Education Association, Slavery and Forced Labor (2012), available at http://www.hrea.org/index.php?doc_id=430.

Human Rights Watch, Building a Better World Cup (2012), available at
http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/qatar0612webwcover_0.pdf.

Human Rights Watch, UAE: Report Highlights Need for Worker Protections (2012), available ahttp://www.hrw.org/news/2012/09/27/uae-report-highlights-need-worker-protections.

International Labour Conference, Provisional Record: Eighty Ninth Session (2001), available at
http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/ilc/ilc89/pdf/pr-12s12.pdf.

International Labour Organization, List of Ratifications of International Labour Conventions
(2013), available at http://webfusion.ilo.org/public/applis/appl-byCtry.cfm?lang=EN&CTYCHOICE=2720&hdroff=1

303006. Ocean Dennie, Modern Slavery: The Plight of Foreign Workers in Qatar, Digital Journal (2011), available at http://digitaljournal.com/article/303006.

John Vidal, Qatar’s Migrant Workers Losing Out in $100bn World Cup Preparations, The
Guardian (2012), available at http://www.guardian.co.uk/global-development/poverty-
matters/2012/dec/04/qatar-migrant-workers-world-cup-preparations.

Kramer Levin, New French Immigration Rules For Foreign Workers (2006), available atwww.kramerlevin.com

Lathman & Watkins, Employment Issues in the United Arab Emirates (2009), available at http://www.lw.com

Leah Hyslop, Qatar May End Expat Sponsorship System, The Telegraph (2012), available at
http://www.telegraph.co.uk/expat/expatnews/9252469/Qatar-may-end-expat-sponsorship-
system.html.

Martin Baldwin Edwards, Labour Immigration and Labor Markets in the GCC Countries:
National Patterns and Trends, 15 London School of Economics Global Governance
(2011), available at
http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/kuwait/documents/Baldwin-
Edwards,%20Martin.pdf.

Kramer Levin, New French Immigration Rules For Foreign Workers (2006), available atwww.kramerlevin.com

Omar Chatriwala, Worker Exploitation and Forced Labor Conditions Pervasive in Qatar, Doha   News (2012), available at http://dohanews.co/post/24943734733/report-worker-
exploitation-and-forced-labor-conditions.

Shashwat Koirala, The Failures of Qatar’s Labor Laws to Protect Migrant Workers’ Rights
 (2013), available at http://www.chicago.us/undergraduate/lawreview/2013.

Simba Russeau, The Plight of Migrant Workers in the Middle East and North Africa, Centre for
Research on Globalization (2011), available at http://www.globalresearch.ca/the-plight-
of-migrant-workers-in-themiddle-east-and-north-africa/24879.

The Equal Times, Global Pressure Builds on Qatar World Cup (2012), available at
http://www.equaltimes.org/news/global-pressure-builds-on-qatar-world-cup.

The Government of Qatar, Topics (2012), available at
http://portal.www.gov.qa/wps/portal/topics.

The Government of Qatar, Labor Law No. 14 (2004), available at
http://www.qatarembassy.net/Qatar_Labour_Law.asp.

The Labour Law of The Kingdom of Bahreinn (2012), available at http://www.gulftalent.com/HRZone

The Labour Law of Kuwait (2010), Kuweit Digest, 963, 1-40.

The Labour Law of  Oman  (2012),  available at http://www.gulftalent.com/HRZone

The Labour Law of Qatar (2007), available at http://www.gulftalent.com/HRZone

The Labour Law of  Saudi (2008), available at available at http://www.gulftalent.com/HRZone

The Labour Law of UAE (2007), available at available at http://www.gulftalent.com/HRZone

The Peninsula, Legal Corner: Disputes Between Workers and Sponsors (2012), available at
http://thepeninsulaqatar.com/law/207890-legal-corner-disputes-between-workers-and-      sponsors.html.

United Arab Emirates Civil Code (1987), available at http://www.trans-lex.org/605600