بررسی حقوق افراد دارای معلولیت در اسناد بین المللی و نظام حقوقی ایران

پایان نامه بررسی حقوق افراد دارای معلولیت در اسناد بین المللی و نظام حقوقی ایران

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع بررسی حقوق افراد دارای معلولیت در اسناد بین المللی و نظام حقوقی ایران با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چکیده

مهم‌ترین سرمایه هر جامعه‌ای اعضای آن جامعه صرف نظر از سنّ، جنس، توانایی، اعتقادات مذهبی‌ و سیاسی و سایر تفاوت‌ها به شمار می‌‌روند. افراد دارای معلولیت درصد قابل توجهی‌ از جمعیت هر جامعه را شامل می شوند. با این وجود اغلب در سیاست‌ها و برنامه ریزی‌ها مغفول می‌‌مانند. آنچه که بیش از هر چیز افراد دارای معلولیت را با مشکل مواجه می‌‌سازد، نه تنها اختلالات و تفاوت‌های جسمی‌ و فیزیکی‌ آنان نیست، بلکه نگرش‌ها و برخورد‌های منفی‌ و ساختار‌های نامناسب اجتماعی است که فرصت‌های زندگی‌ را از دسترس آن‌ها خارج و منجر به انزوا و طرد افراد دارای معلولیت از جامعه و محیط اطراف می‌‌شود. لذا بهترین کار جهت کمک به این افراد شناخت مبتنی‌ بر واقعیات و آگاهی‌ از حقوق و توانایی آن هاست.

در کنوانسیون حقوق معلولان، “افراد دارای معلولیت شامل کسانی‌ می‌‌شوند که دارای نواقص طویل المدت فیزیکی‌، ذهنی‌، فکری یا حسی می‌‌باشند که در تعامل با موانع گوناگون امکان دارد مشارکت کامل و موثر آنان در شرایط برابر با دیگران در جامعه متوقف گردد.”

برای پی‌ بردن به محتوا و ابعاد حقوق افراد دارای معلولیت، باید به اسناد بین المللی مربوط مراجعه نمود. موضوع کرامت، برابری و عدم تبعیض همواره از اصول اولیه‌ حاکم بر اسناد بین المللی بوده است و افراد دارای معلولیت بدون تردید از این اصول بهره مند می‌‌شوند. در سطح بین المللی برای اولین بار در اعلامیه حقوق کودک جامعه ملل، مصوب ۱۹۲۴ مساله حمایت از معلولان، مشخصا کودکان دارای معلولیت ذهنی‌ مورد توجه قرار گرفت. از آن پس افراد دارای معلولیت در اسنادی چون کنوانسیون حقوق کودک مورد توجه بوده و همچنین موضوع اسناد حقوق بشری مهمی‌ قرار گرفته اند. برنامه اقدام جهانی‌ برای معلولان، قوانین استاندارد برابر سازی فرصت ها، اعلامیه حقوق معلولان و در نهایت کنوانسیون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت جنبه‌های مختلف حقوق افراد دارای معلولیت در تمامی‌ ابعاد زندگی‌ را تدوین نموده اند.

امروزه مشارکت افراد دارای معلولیت در تمام سطوح جامعه و عادی سازی آنان در برنامه‌ها و قوانین، از سیاست‌های اصلی‌ توسعه‌ای می‌‌باشد. در سال‌های اخیر توجه روز افزونی نسبت به دستیابی افراد دارای معلولیت به استانداردهای زندگی‌ و دستیابی به فرصت‌ها بر پایه برابر با دیگران شده است که می‌‌تواند در بهبود زندگی‌ ایشان مثمر ثمر واقع شود.

 

واژگان کلیدی: معلولیت، افراد دارای معلولیت، توانبخشی، اسناد بین المللی، زنان دارای معلولیت، کودکان دارای معلولیت، قانون جامع حمایت از معلولان.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

چکیده 1

مقدمه 2

بخش اول: مفهوم شناسی، پیشینه تاریخی و چالش های حقوقی فراروی افراد دارای معلولیت 8

فصل اول: مفهوم شناسی 10

مبحث اول: معنای لغوی و اصطلاحی معلول 10

گفتار اول: معنای لغوی معلول 10

گفتار دوم: معنای اصطلاحی معلول…………………………………………………………………….11

گفتار سوم: ترمینولوژی موضوع…………………………………………………………………………12

مبحث دوم: مدل های ناتوانی………………………………………………………………………………. 14

گفتار اول: مدل مذهبی/اخلاقی ………………………………………………………………………  14

گفتار دوم: مدل خیریه/ ترحم آمیز ………………………………………………………………….  16

گفتار سوم: مدل پزشکی ………………………………………………………………………………..  18

گفتار چهارم: مدل توانبخشی ………………………………………………………………………….  20

گفتار پنجم: مدل حرفه ای/ کارشناسی …………………………………………………………….  20

گفتار ششم: مدل توانمند سازی ………………………………………………………………………. 21

گفتار هفتم: مدل اقتصادی ……………………………………………………………………………..  21

گفتار هشتم: مدل اجتماعی …………………………………………………………………………….  23

گفتار نهم: مدل حقوق بشری …………………………………………………………………………  24

مبحث سوم: تعریف معلولیت در اسناد بین المللی و حقوق داخلی ایران …………………….. 26

مبحث چهارم: مفاهیم بنیادین در حوزه معلولیت …………………………………………………….. 32

گفتار اول: اختلال، ناتوانی، معلولیت ……………………………………………………………….  32

گفتار دوم: پیشگیری………………………………………………………………………………………  36

الف: علل و انواع معلولیت ………………………………………………………………… 36

1. انواع معلولیت ها ……………………………………………………….. 36
2. علل معلولیت ……………………………………………………………. 42

ب: پیشگیری از معلولیت ………………………………………………………………….. 46

1. پیشگیری اجتماعی …………………………………………………….. 47
2. پیشگیری پزشکی ………………………………………………………. 48

گفتار سوم: توانبخشی و بازتوانی …………………………………………………………………….  52

گفتار چهارم: برابر سازی فرصت ها ………………………………………………………………… 58

فصل دوم: روند تاریخی تدوین حقوق افراد دارای معلولیت و چالش های فراروی آن ها……………63

مبحث اول: روند تاریخی تدوین حقوق افراد دارای معلولیت ………………………………………  64

مبحث دوم: چالش های حقوقی فراروی افراد دارای معلولیت ………………………………………. 72

بخش دوم: حمایت حقوقی اسناد بین المللی از افراد دارای معلولیت و جایگاه آنان در قوانین داخلی ایران…81

فصل اول: حقوق افراد دارای معلولیت دراسناد بین المللی…………………………………………………… 83

مبحث اول: کودکان دارای معلولیت ………………………………………………………………….. 83

گفتار اول: سیر تحول‌ اسناد بین المللی حقوق کودک…………………………………………. 85

گفتار دوم: حقوق کودکان دارای معلولیت در اسناد بین المللی…………………………….. 86

الف: حقوق مدنی-سیاسی ………………………………………………………………..  87

ب: حقوق اقتصادی-اجتماعی …………………………………………………………..  90

ج: حقوق فرهنگی…………………………………………………………………………….. 93

مبحث دوم: زنان دارای معلولیت……………………………………………………………………….. 97

گفتار اول: اسناد مرتبط با زنان دارای معلولیت……………………………………………….. 99

گفتار دوم: حقوق زنان دارای معلولیت در اسناد بین المللی………………………………..  104

الف: خشونت………………………………………………………………………………..  105

ب: حق سلامت، بهداشت و درمان……………………………………………………  110

ج: آموزش…………………………………………………………………………………….  119

مبحث سوم: اشتغال افراد دارای معلولیت………………………………………………………….. 124

گفتار اول: فقر و معلولیت………………………………………………………………………  124

گفتار دوم: حق کار افراد دارای معلولیت در اسناد بین المللی………………………  131

فصل دوم: جایگاه افراد دارای معلولیت در نظام حقوقی ایران……………………………………………… 142

مبحث اول: قوانین داخلی مرتبط با معلولیت……………………………………………………….. 143

مبحث دوم: حقوق افراد دارای معلولیت در قوانین جمهوری اسلامی ایران………………. 149

گفتار اول: حق سلامت…………………………………………………………………………..  151

گفتار دوم: حق آموزش…………………………………………………………………………..  155

گفتار سوم: حق اشتغال…………………………………………………………………………..  160

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………….  165

کتاب شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………  170

Abstract………………………………………………………………………………………………………………. 176