بررسی فقهی حقوقی بانکداری بدون ربا ایران در قراردادهای مبادله ای و مشارکتی94

پایان نامه بررسی فقهی حقوقی بانکداری بدون ربا ایران در قراردادهای مبادله ای و مشارکتی94

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع بررسی فقهی حقوقی بانکداری بدون ربا ایران در قراردادهای مبادله ای و مشارکتی94 با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چکیده

ربا در دین مبین اسلام و سایر ادیان آسمانی تحریم شده و در آیات و روایات متعددی ، رباخواری تقبیح‌شده و وعده عذاب به رباخواران داده شده است .سیستم بانکداری کشور در قبل از انقلاب بر اساس وام دهی با نرخ سود ثابت و بصورت ربوی بود.

با پیروزی انقلاب و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی‌، یکی از آرمانهای مردم کشور در ارتباط با انجام اصلاحات در سیستم بانکی و اسلامی‌کردن بانکها و حذف ربا  از معاملات بانکی با ملی شدن بانکها و تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا تحقق یافت و بانکها بموجب این قانون که از ابتدای سال 1363 به اجرا گذاشته شد مکلف شدند تمام قرارداد‌های اعطای تسهیلات خود را بر مبنای عقود اسلامی‌تعریف شده ، تنظیم نمایند .

با گذشت بیش از 28 سال از تصویب این قانون و با نگاهی دقیق در نظام بانکی کشور به نکات مبهم و مشکلداری برمی‌خوریم که همچنان باقی بوده و قانون موصوف و اصلاحیه ها و متمم‌های آن تاکنون نتوانسته اند آنها راحل کند.

بحث هایی همچون تمایل به نرخ سود ثابت و اخذ جریمه دیرکرد و همچنین اخذ کارمزد تمدید برای مهلت دادن به مطالبات موعد گذشته از جمله مصادیق پنهان و آشکار ربا در نظام بانکی کشور ماست.

کلمات کلیدی: بانک،ربا،تجهیز منابع مالی،تخصیص منابع مالی،قراردادهای مبادله ای،قراردادهای مشارکتی

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

بیان مساله. 4

اهمیت موضوع. 4

اهداف تحقیق.. 5

اهداف کلی.. 5

اهداف جزئی.. 5

سوالات تحقیق.. 5

فرضیه ی تحقیق.. 6

پیشینه تحقیق.. 6

چارچوب نظری تحقیق.. 7

 

فصل اول: مبانی نظری و مفاهیم بنیادین

مبحث اول :تعاریف ،مفاهیم وتاریخچه بانکداری.. 9

گفتار اول : پیدایش بانکداری ، تعریف لغوی واصطلاحی بانک…. 9

بند اول: تعریف بانک…. 10

بند دوم : نقش اقتصادی بانک ها 11

بند سوم : رونق مبادلات تجاری.. 11

بند چهارم : تجهیز و تخصیص بهینه منابع. 12

بند پنجم : اجرای سیاست‌های پولی.. 12

گفتار دوم:قرارداد‌های مبادله ای و مشارکتی.. 13

بند اول : قرارداد‌های مبادله ای: 13

بند دوم : قرارداد‌های مشارکتی.. 13

گفتارسوم : اهمیت بحث از مسائل بانکداری.. 13

 

فصل دوم: ربا و بهره بانکی در اسلام

مبحث اول: بررسی ربا 16

گفتار اول: مدرک حکم تحریم ربا 16

بند اول: وضعیت اقتصادی در عصر تشریع. 16

بند دوم: ماهیت ربای عصر تشریع. 18

ابن حجر هیثمی‌(متوفی974ق) می‌گوید. 19

گفتار دوم: کیفیت تحریم ربا در قرآن. 19

بند اول:مراحل تشریع حرمت ربا 20

مرحله ی دوم: ناپسند شمردن ربا خواری.. 20

مرحله سوم: نقل حکایت عبرت آموز رباخواری یهود. 20

مرحله چهارم: تحریم ربای فاحش…. 21

مرحله پنجم: تحریم قاطع و کلی ربا 21

گفتار سوم:نقد و بررسی نظریه ی تحریم تدریجی ربا 22

گفتار چهارم:ربا در سنت… 24

بند اول:آیا بحث از علل احکام برای ما جایز است؟. 26

گفتار پنجم:فایده بحث از فلسفه احکام. 27

نکته سوم: ربا مصداق بارز ظلم است. 30

بند اول:چرا ربا نوعی ظلم است؟. 30

نکته چهارم: ربا باعث تضعیف عواطف انسانی است. 31

بند اول:منظور از« اصطناع معروف» (انجام کارنیک) در اینجا چیست؟. 32

گفتار پنجم:انواع ربا 32

بند اول:تحریم هر نوع زیاده ای.. 33

بند اول:تعریف و شرایط معاملی.. 34

گفتار ششم: ربا و مسائل جدید(شبهات جدید) 34

بند اول:نقد این دیدگاه 35

بند اول:نقد این دیدگاه 37

بند اول:نقد این دیدگاه 38

بند اول:نقد این دیدگاه 40

بند اول:نقد این دیدگاه 41

بند اول:نقد این دیدگاه 42

بند اول:نقد این دیدگاه 43

نتیجه. 44

 

فصل سوم: بانک‌های تجاری در بانکداری بدون ربای ایران

مبحث اول: نظام بانکداری بدون ربای ایران. 46

گفتار اول: عملیات بانک‌های تجاری.. 46

گفتار دوم : شیوه‌های تخصیص منابع و اعطای تسهیلات… 55

بنداول: تعهّد به تسلیم مال. 57

بند دوم: تعهد به عدم مطالبه تا پایان پذیرفتن مدت… 57

بند سوم: تعهّد به پذیرش پرداخت… 57

گفتار سوم: تفاوت عقد قرض با برخی عقود دیگر. 58

مبحث دوم: جایگاه قرض الحسنه در اقتصاد اسلامی.. 59

گفتار اول: «قرض» و « قرض الحسنه» 59

بند اول: ویژگی وام دهنده 59

بند دوم: ویژگی وام گیرنده 61

بندسوم: قرض الحسنه و طلب سود. 62

گفتار دوم: قرارداهای مبادله ای.. 65

بند اول: سوال. 68

گفتار سوم: معاملات سلف…. 70

بند اول: ماهیت جعاله. 72

بند دوم: شرایط عقد جعاله. 73

بند سوم: شرایط طرفین معامله. 73

بند چهارم: شرایط مورد عقد جعاله. 74

بند پنجم: قابل تکرار بودن عمل.. 74

گفتار چهارم:قراردادهاي مشاركتي.. 76

بند اول: مضاربه. 76

بند دوم: مشارکت مدنی.. 78

بند سوم: مزارعه. 79

بند چهارم: مساقات… 80

گفتار پنجم: سرمایه گذاری مستقیم. 81

گفتار ششم:  خدمات بانکی.. 82

بند اول: دریافت و پرداخت قبوض….. 83

بند دوم: حواله جات بانکی.. 83

بند سوم: صدور ضمانت نامه‌های بانکی.. 84

گفتار هفتم: انواع ضمانت نامه‌های بانکی.. 84

بند اول: ضمانت نامه ی شرکت در مناقصه و مزایده 84

بند دوم: ضمانت نامه حسن انجام کار. 84

بند سوم: ضمانت نامه پیش پرداخت… 85

بند چهارم: ضمانت نامه ی دوره ی تضمین(استرداد کسور وجه الضمان) 85

بند پنجم: ضمانت نامه ی گمرکی.. 85

بند ششم: ضمانت نامه‌های ارزی در قبال بروات وصولی اسنادی.. 86

بند هفتم: ضمانت نامه در قبال ضمانت نامه بانک‌های خارجی.. 86

گفتار هشتم: سررسید ضمانت نامه‌های بانکی.. 86

بند اول:تضمین ضمانت نامه‌های بانکی.. 87

بند دوم:ماهیت فقهی و حقوقی ضمانت نامه‌های بانکی.. 87

بند سوم: گشایش اعتبارات اسنادی.. 88

گفتار نهم:اعتبارات اسنادی.. 88

بند اول. 89

گفتار دهم: کارت‌های اعتباری و کیفیت معامله با اینگونه کارت ها 92

گفتار يازدهم : تحلیل فقهی معامله با کارت‌های اعتباری.. 94

بند اول 95

 

فصل چهارم: بررسی فقهی – حقوقی قوانین مربوط به جریمه و خسارت تاخیرتادیه در ایران

مقدمه. 98

مبحث اول:شرط کیفری مالی.. 99

گفتار اول:حکم شرط جریمه. 99

بند اول: آثار منفی عدم جبران کاهش ارزش پول. 100

بند دوم:شرایط کیفر مالی (جرمه دیر کرد) در پرداخت اقساط: 101

گفتار دوم:مطالعه ی تطبیقی خسارت تاخیر تادیه در حقوق ایران و فقه امامیه. 104

بند اول:خسارت تاخیر تادیه پس از انقلاب اسلامی.. 104

نتیجه‌گيري 118

پیشنهادات… 122

فهرست منابع. 123

چكيده انگليسي.. 126