سياست جنايي ايران در قبال بزه فرار از خدمت91

پایان نامه سياست جنايي ايران در قبال بزه فرار از خدمت91

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع سياست جنايي ايران در قبال بزه فرار از خدمت91 با فرمت ورد و قابل ویرایش از ماهان داک

چكيده

اكثر كشورها داراي ارتش و پليس حرفه­اي بوده و خدمت وظيفه اجباري را حذف نموده­اند، ليكن سياست جنايي تقنيني ايران، نه تنها انجام خدمت وظيفه اجباري را حذف نكرده، بلكه در آخرين اراده خود، اقدام به جرم انگاري جديد در مورد مشمولين نموده و غيبت آنها را تحت شرايطي فرار محسوب، و نهادهاي دولتي و مؤسسات غير دولتي و خصوصي و… را به همكاري با پليس در شناسايي و دستگيري مشمولين غايب و فراريان ملزم و بكارگيري آنان را منع و براي متخلفين ضمانت ­اجرا تعيين نموده است، اين       در حالي­ست كه با توجه به ضعف پليس در شناسايي متهمين فراري و نياز كاركنان وظيفه به كارت پايان خدمت و معافيت براي اشتغال و وابستگي كاركنان ثابت به حقوق، آنچه تأثير بيشتري در پيشگيري از بزه فرار از خدمت در زمان صلح دارد، ضمانت اجراهاي اداري و مدني در كنار فراهم نمودن رضايت شغلي است نه ضمانت ­اجراهاي كيفري.

سياست جنايي ايران در خصوص بزه فرار از خدمت چالش­هايي را نيز تجربه نموده است، مانند تصويب قوانين جرم­زا و قوانيني كه موجب رواج طلاق­هاي صوري و فريب در ازدواج براي اخذ معافيت از انجام خدمت وظيفه شده­اند. اما ايرادات ديگري، مانند عدم تفاوت بين فرارهاي كوتاه مدت و بلند مدت، عدم تفاوت بين فرار درجه­دران و افسران، تعارض بين برخي از قوانين اداري و كيفري و… در سياست جنايي تقنيني مشاهده مي­شود.

از ويژيگي­هاي سياست جنايي مفيد و مؤثر در مقابله با پديده بزهکاري، قابليت انطباق آن با تغيير اوضاع و احوال اجتماعي، تحول و تكامل است، اين امر در تدوين قانون مجازات جرايم نيروهاي مسلح مصوب 1382 و قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب 1390، در جرم­زدايي، كيفرزدايي تقنيني و بر طرف كردن برخي ابهام­ها راجع فرار از خدمت و تأسيس برخي نهادهاي جديد ديده مي­شود. اما سياست جديد افزايش حقوق كاركنان وظيفه، اگرچه در پيشگيري از فرار از خدمت مؤثر است، اما در بلند مدت هزينه­هاي سنگين اين مصوبه، و نقش مهم نيروي متخصص و مجرب در تأمين امنيت، چاره­ايي جز حذف خدمت وظيفه اجباري و تشكيل پليس و ارتش حرفه­اي را براي سياست­گذران باقي نخواهد گذاشت. بررسي آراء دادگاه­هاي نظامي نيز نمايانگر آن است كه، سياست جنايي قضايي ايران در خصوص كيفرزدايي قضايي و تناسب قضايي جرم و مجازات در رابطه با بزه فرار از خدمت رويه يكساني نداشته و نوع كيفر بسته به سليقه و تشخيص دادرس متفاوت مي­باشد.

 

واژگان كليدي: سياست جنايي؛ جرم­انگاري؛ پيشگيري؛ جرم­زدايي؛ كيفرزدايي؛ فرار از خدمت؛ نظاميان

فهرست مطالب

چكيده          ………………………………………………………………………………………………………………….         1

           مقدمه          ………………………………………………………………………………………………………………….     2

1 ـ بيان مسأله اساسي تحقيق  ……………………………………………………………………………………          2

2 ـ تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصي          ……………………………………………………………   3                      3 ـ پيشينه و ضرورت انجام تحقيق…………………………………………………………………………………       4

4 ـ اهداف تحقيق        ………….         ………………………………………………………………………………     4

5 ـ سؤال­هاي تحقيق………………………………………………………………………………………………..  4

6 ـ فرضيه‏هاي تحقيق          ………………………………………………………………………………………….     5

7 ـ سازمان­دهي تحقيق          ………………………………………………………………………………………….     5

فصل اول: سياست جنايي تقنيني دربارة بزه فرار از خدمت  …………………………………………………… 6                                                          مبحث اول: جرم انگاري بزه فرار از خدمت ……………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. 8

گفتار اول: فلسفه و مباني جرم انگاري            ……………………………………………………………………………..……    9

الف ـ  مبناي جرم انگاري در شرايط عادي ……………………………………………………………………    9

ب ـ مبناي جرم انگاري در شرايط ويژه            …………………………………………………………………..….    10

گفتار دوم: عدم ضرورت جرم انگاري برخي مصاديق فرار از خدمت………………………………………..          10

الف ـ جرم انگاري بدون توجه به امكانات نظام عدالت کيفري………………………………….……            14

ب ـ برخي پيامد هاي جرم انگاري بدون ضرورت            ………………………………….……………………      15       

1 ـ افزايش رقم خاكستري بزهكاري…………………………………………………………………………..       15

2 ـ تورم جمعيت كيفري زندان ها          …………………………………………………………………………………     16

3 ـ بازنمايي اجتماعي منفي نظام عدالت كيفري……………………………………………………………  16

گفتار سوم: گونه­هاي جرم انگاري………………….………………………………………………………………....   16

الف ـ جرم انگاري براي شرايط عادي………………………………………………………………………..   17

ب ـ جرم انگاري با كيفيات مشدده براي شرايط ويژه……………………………………………        ………    25

گفتارچهارم: استثناءهاي جرم انگاري          ………………………………………………………………………………     36

الف ـ معاذير موجه……………………………………………………………………………………………………………            36

ب ـ واكنش به سوء استفاده از معاذير موجه………………………………………………………………………..      37

مبحث دوم: نحوه پاسخ­دهي سياست جنايي تقنيني به بزه فرار از خدمت …………………………….                                                                                                 39

گفتار اول: انواع پاسخ­دهي به بزه فرار از خدمت  ………………………………………………………………..      39

الف – پاسخ‌­هاي سركوبگر کيفري………………………………………………………………………………..                                                                                                 39

1ـ طرد و حذف كامل بزهكار          ………………………………………………………………………………..   40

2ـ سلب موقت آزادي بزهكار……………………………………………………………………………………..                                                                                                 45

2ـ1ـ تحديد كيفر سالب آزادي در رابطه با فرار از خدمت………………………………………………   47

2ـ 1ـ 1ـ تعديل در نحوة اجراي كيفر سالب آزادي          ……………………………………………………….    50

2ـ1ـ 2ـ تعديل از طريق كيفرهاي موازي حبس…………………………………………………………….                                                                                                 52                 ب ـ پاسخ­هاي سركوبگر غيركيفري……………………………………………………………………………..                                                                                                 53

1ـ تحريم­هاي اداري و انضباطي          ……………………………………………………………………………….    53

1ـ1ـ محروميت­هاي سالب حقوق شغلي          …………………………………………………………………..    53

1ـ2ـ محروميت از حقوق اجتماعي در مورد كاركنان وظيفه          ………………………………………….     58

گفتار دوم: جهت گيري سياست جنايي در مجازات عوامل مؤثر در ارتكاب بزه فرار از خدمت…………     60                   الف ـ  مباشرت در فرار از خدمت          ………………………………………………………………………………     60

ب ـ مباشرت در صدور تصديق نامه خلاف واقع راجع امور نظام وظيفه…………………………. 60

ج ـ معاونت در فرار از خدمت          ………………………………………………………………………………     61

دـ شروع به جرم          ………………………………………………………………………………………………………        62           گفتار سوم: جرم­زدايي و كيفرزدايي تقنيني از بزه فرار از خدمت………………………………………………    63

الف ـ مفهوم جرم­زدايي و انواع آن ……………………………………………………………………………..     63

ب ـ  مفهوم كيفرزدايي و انواع آن ………………………………………………………………………………                                                                                                 65

ج ـ جلوه­هايي از جرم زدايي و كيفرزدايي تقنيني در پاسخ هاي كيفري……………………………                                                                                                 66

1ـ جرم­زدايي از فرار از خدمت نظاميان دورة ذخيره و احتياط در زمان صلح           ………………….     66

2ـ كيفرزدايي تقنيني از بزه فرار از خدمت كمتر از 60 روز كاركنان وظيفه          ………………….     66

3ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق معافيت از مجازات           ………………………………………………………    68

4 ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق تخفيف مجازات           ………………………………………………………    68

5 ـ كيفرزدايي تقنيني در فرار با تجهيزات و حذف كيفيات مشدده          ………………………………    71

6ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق شمول مقررات صلح بر زمان آتش بس………………………………          71

7 ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق تمايز بين كاركنان ثابت و وظيفه در پاسخ دهي………………….          72           دـ جلوه هايي از كيفرزدايي تقنيني در پاسخ هاي غير كيفري     ………………………………………….     72

1ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق تعديل در محروميت ها          ………………………………………….     72

2ـ كيفرزدايي تقنيني از طريق تعديل در مقررات تجديد دوره…………………………………………          73

مبحث سوم: پيشگيري از بزه  فرار از خدمت…………………………………………………………………        74

گفتار اول: عوامل خطر در خصوص کارکنان وظيفه……………………………………………………………..  75

الف- عوامل خطر برون سازماني مؤثر بر ارتكاب بزه فرار از خدمت          ……………………………..     75

1ـ عوامل خانوادگي          ………………………………………………………………………………………….     75             1ـ1ـ متشنج بودن محيط خانواده           ………………………………………………………………………………     76

1ـ2ـ طلاق والدين ………………………………………………………………………………………………….        76

1ـ3ـ تأهل و مسائل عاطفي………………………………………………………………………………………..                                                                                                 76

2- فقر فرهنگي          ………………………………………………………………………………………………..          77

3ـ ناتواني جسمي و رواني…………………………………………………………………………………..    78

4ـ کاهش عزّت نفس ………………………………………………………………………………………..       80

ب ـ عوامل درون سازماني مؤثر بر ارتکاب بزه فرار از خدمت …………………………………..           81

1ـ وجود خلأ در اوقات فراغت           …………………………………………………………………………         81

2ـ عدم انعطاف محيط سربازي ……………………………………………………………………………       82

3ـ رفتار نامناسب فرماندهان……………………………………………………………………………….. 83

4ـ سودمند نبودن انجام  خدمت سربازي           ………………………………………………………………        83

5ـ شرايط اقليمي و دوري محل خدمت از محل سکونت           ………………………………………..      83

6ـ عدم پرداخت حقوق متناسب با انجام کار به سربازان …………………………………………..    84

7ـ فقدان آموزش کافي           ……………………………………………………………………………………..         85

8ـ نقش دوستان در محيط سربازي ……………………………………………………………………….           85

9ـ طولاني بودن مدت خدمت سربازي………………………………………………………………….      86

10ـ  تجديد دوره………………………………………………………………………………………………      87

ج ـ موقعيت هاي جرم زا در خصوص كاركنان وظيفه………………………………………………    87

1ـ ضعف پليس در شناسايي و دستگيري متهمين          …………………………………………………..       8

2ـ معافيت براي ازدواج با معلولين…………………………………………………………………………                                                                                                                                                                                                  88

3ـ معافيت  فرزندان طلاق………………………………………………………………………………………….                                                                                                 89

4ـ عدم نظارت بر كارگاه ها و محيط هاي شغلي           ……………………………………………………       90

گفتار دوم ـ عوامل خطر در مورد كاركنان ثابت ………………………………………………………………………………… 91

الف ـ عدم رضايت شغلي ………………………………………………………………………………….. 91

ب ـ سوء مديريت فرماندهان………………………………………………………………………………………      92

ج ـ حذف محروميت از اشتغال در خصوص متخصصين مجرب…………………………………………           92

فصل دوم: سياست جنايي قضايي دربارة بزه فرار از خدمت…………………………………….       93

مبحث اول: جلوه­هاي كيفرزدايي قضايي در خصوص بزه فرار از خدمت……………………………..       94

گفتار اول: كيفرزدايي قضايي از طريق تعليق تعقيب ……………………………………………………………..                                                                                                 94                                                                                                   الف ـ ارزيابي ميزان استفاده از نهاد تعليق تعقيب در سال 1389 ……………………………………..                                                                                                 95

ب- ارزيابي ميزان استفاده از نهاد تعليق تعقيب قبل از سال 1386            ………………………………….   95

گفتار دوم: كيفرزدايي قضايي از طريق تعليق اجراي مجازات……………………………………………………        97

الف ـ ارزيابي ميزان استفاده از نهاد تعليق اجراي مجازات           ……………………………………………   98

ب ـ ارزيابي از جهت نوع تعليق تعيين شده          ……………………………………………………….    101

ج ـ ارزيابي از جهت مدت تعليق اجراي مجازات          ………………………………………………………   101

دـ ارزيابي از جهت آثار تخطي متهم از شرايط تعليق …………………………………………………….                                                                                                 103

گفتار سوم: كيفرزدايي قضايي از طريق منع و موقوفي تعقيب ………………………………………………….        105

الف ـ ارزيابي ميزان استفاده از نهاد موقوفي تعقيب                               ………………………………………………………      105

ب- ارزيابي ميزان استفاده از نهاد منع تعقيب ……………………………………………………………….       105

گفتار چهارم: كيفرزدايي قضايي از طريق استفاده از نهاد آزادي مشروط……………………………………..                              107

الف ـ  ارزيابي از جهت تعيين شرايط آزادي مشروط……………………………………………………..                              107

ب ـ ارزيابي از جهت مدت آزادي مشروط                              …………………………………………………………………..                              108

مبحث دوم: تناسب قضايي جرم و مجازات در ارتباط با بزه فرار از خدمت……………………… 110

گفتار اول: تناسب مجازات در محدوده حداقل و حداكثر و مجازاتهاي معين و موازي          …………………..    110

الف ـ ارزيابي تناسب قضايي مجازات­هاي اصلي در سال 1379          ………………………………    114

ب- ارزيابي تناسب قضايي مجازات­هاي اصلي در سال 1389          ………………………………    114

 

گفتار دوم: تناسب قضايي مجازات از طريق تخفيف و تبديل اختياري                               ………………………………      118

الف ـ ارزيابي تناسب مجازات از طريق تخفيف و تبديل كيفر در سال 1379                              …………………..     121

ب- ارزيابي تناسب مجازات از طريق تخفيف و تبديل كيفر در سال 1389                              ………………….      122

گفتار سوم: تناسب قضايي جرم و مجازات از طريق تشديد كيفر………………………………………………….       124

الف ـ  ارزيابي تناسب مجازات در تكرار جرم           ……………………………………………………….    127

ب ـ ارزيابي تناسب مجازات در تعدد جرم           ……………………………………………………….    132

ـ نتيجه­گيري و پيشنهادها          …………………………………………………………………………………………..          136

ـ فهرست منابع          ………………………………………………………………………………………………………        144

ـ فهرست جدول ها

جدول شماره (2ـ1) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع با بررسي آراء دادگاه

نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379          ………………………………………………………    116

جدول شماره (2ـ2) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع با بررسي آراء دادگاه

نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389           ………………………………………………………      117

جدول شماره (2ـ3) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع در مقابله با بزهكاري

دومين با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379 ………………….    129

جدول شماره(2ـ4) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع درمقابله با بزهكاري

دومين با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389           ……………..        131     جدول شماره (2ـ 5) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع در مقابله با تعدد

فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379   ………    133

جدول شماره (2ـ 6) مجازات­هاي تعيين شده به تفكيك نوع در مقابله با تعدد

فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389   ………    135

ـ فهرست نمودارها

نمودار شماره (2ـ1) ميزان استفاده از نهاد تعليق تعقيب با بررسي قرارهاي دادسراي نظامي

زاهدان در ارتباط با بزه فرار از خدمت در سال­هاي 1386ـ 1384          ………………………………    96

نمودار شماره (2ـ2) ميزان استفاده از نهاد تعليق تعقيب با بررسي قرارهاي دادسراي نظامي

زاهدان در ارتباط با بزه فرار از خدمت در سال 1389…………………………………………………….         96

نمودار شماره (2ـ3)  ميزان استفاده از نهاد تعليق اجراي كيفر در ارتباط با بزه فرار از خدمت

با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379……………………………..                                                                                                 100

 

نمودار شماره (2ـ4 ) ميزان استفاده از نهاد تعليق اجراي كيفر در رابطه با بزه فرار از خدمت

با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389……………………………..                                                                                                 100

نمودار شماره (2ـ 5) مدت تعليق اجراي كيفر در رابطه با بزه فرار از خدمت با بررسي

آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379          ………………………………………….     102

نمودار شماره (2ـ 6) مدت تعليق اجراي كيفر در رابطه با بزه فرار از خدمت با بررسي

آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389          ………………………………………….     102

نمودار شماره(2ـ7) تصريح تفهيم ماده 35 قانون مجازات اسلامي در دادنامه­ها

در ارتباط با  بزه فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و

بلوچستان در سال 1379…………………………………………………………………………………………..          104

نمودار شماره(2ـ 8) تصريح تفهيم ماده 35 قانون مجازات اسلامي در دادنامه­ها

در ارتباط با بزه فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و

بلوچستان در سال 1379 …………………………………………………………………………………………      104

نمودار شماره (2ـ 9) ميزان استفاده از نهاد منع و موقوفي تعقيب در ارتباط

با بزه فرار از خدمت با بررسي قرارهاي دادسراي نظامي استان سيستان و

بلوچستان در سال­هاي  1389 ـ 1385…………………………………………………………………………  106

نمودار شماره (2ـ 10) مدت آزادي مشروط در آراء در ارتباط با بزه فرار از خدمت با

بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1379          ……………………………….    109

نمودار شماره (2ـ11) مدت آزادي مشروط در آراء در ارتباط با بزه فرار از خدمت با

بررسي آراء دادگاه نظامي استان سيستان و بلوچستان در سال 1389          ………………………………    109

نمودار شماره (2ـ 12) ميزان استفاده از  مجازات اصلي، تخفيف و تبديل

مجازات در رابطه با بزه فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان

سيستان و بلوچستان در سال 1379 …………………………………………………………………………….                                                                                                 123

نمودار شماره (2ـ 13) ميزان استفاده از مجازات اصلي، تخفيف و تبديل

مجازات در رابطه با بزه فرار از خدمت با بررسي آراء دادگاه نظامي استان

سيستان و بلوچستان در سال 1389…………………………………………………………………………….          123