موضوع:قراردادهای الکترونیکی

تعداد صفحات:213

دانشگاه آزاد اسلامي

واحد دامغان

دانشکده حقوق

پايان نامه جهت دريافت درجه كارشناسي ارشد«A.M»

عنوان

قراردادهای الکترونیکی

و نقش بیمه سایبر در توسعه آن

چکیده

تجارت الکترونیکی به سرعت در حال توسعه است. فنّاوری نوین، برنامه‌های رایانه‌ای پیشرفته که موسوم به سیستم هوشمند رایانه‌ای هستند را قادر به انعقاد قراردادهای الکترونیکی به طور مستقل و بدون دخالت انسان نموده است و موجب شده است تا توجه بسیاری از نویسندگان حقوقی و تنظیم‌کنندگان کنوانسیون‌های بین‌المللی به این امر مهم جلب گردد.

قراردادهای الکترونیکی بر خلاف قراردادهای سنتی پدیده ای نوپا در تجارت بین الملل است که با توجه به تفاوت جغرافیایی و مکانی دو طرف برای تجارت و انعقاد قرارداد می توان ابزار مناسبی برای جایگزینی با روش سنتی لحاظ و به نتایج موثر آن همچون رونق تجارت امیدوار بود. قرارداد الکترونیکی همکاری متقابل اراده دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوقی از طریق داده پیام است و ابراز اراده از طریق وسایل الکترونیکی انجام می گیرد، که در آن باید ارکان عقد و شرایط صحت آن کاملاً محقق شده و رعایت شوند.

این تحقیق به ماهیت قراردادهای الکترونیکی و نقش بیمه سایبر در توسعه و گسترش آن پرداخته است. نگارنده بر این فرض معتقد است با افزایش امنیت فضای سایبر با موارد جدیدی همچون بیمه سایبر که می تواند مخاطرات این فضا را پوشش دهد، امیدوار به افزایش انعقاد قرارداد در این فضا بود. البته در کنار عوامل دیگری همچون اعتماد سازی فضای سایبر و آموزش و افزایش سطح آگاهی مردم و مواردی از این قبیل.

در این تحقیق که از منابع حقوقی؛ هم منابع فارسی و هم منابع دست اول خارجی استفاده شده است ابتدا کلیات مربوط به قراردادهای الکترونیک و فضای سایبر بیان شده است و سپس انواع قراردادهای الکترونیک مثلاً قراردادهای بین تاجر و تاجر و قراردادهای تاجر و مصرف کننده و انواع روش های انعقاد قرارداد بررسی مطرح گردیده و در آخر به بررسی پدیده بیمه سایبر و تبین نقش آن در توسعه و گسترش قراردادهای الکترونیکی پرداخته است.

به طور کلی دستاورد ما در این تحقیق شناخت ماهیت قرارداد الکترونیکی، برسی عامل مهم اعتماد سازی مردم و گسترش  خدمات الکترونیکی منجمله قرارداد های الکترونیک با استفاده از پوشش بیمه نامه های سایبر بود.

کلمات کلیدی: تجارت بین الملل، تجارت الکترونیک، قرارداد الکترونیک، فضای سایبر، بیمه سایبر

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات… 9

مقدمه: 10

بیان مسأله 11

اهمیت و ضرورت پژوهش… 12

پرسش های پژوهش… 12

فرضیات پژوهش… 12

مشکلات و موانع پژوهش… 12

اهداف پژوهش… 13

پیشینه پژوهش… 14

روش پژوهش… 15

سازماندهی تحقیق.. 15

فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 16

مبحث اول: معنا و مفهوم تجارت الکترونیک و قراردادهای الکترونیک… 17

گفتار نخست: تجارت الکترونیکی.. 17

بند نخست: مفهوم تجارت الکترونیکی.. 17

بند دوم: پیشینه تجارت الکترونیکی.. 20

بند سوم: تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی.. 22

گفتار دوم: قراردادهای الکترونیکی.. 23

بند نخست: مفهوم قرارداد الکترونیکی.. 24

بند دوم: پیشینه قراردادهای الکترونیک… 25

بند سوم: تعریف قراردادهای الکترونیک… 29

گفتار سوم: طبقه بندی انواع قراردادهای الکترونیک… 37

بند اول: شکل قرارداد 37

بند دوم: شرایط شکلی مورد تراضی.. 38

گفتار چهارم: مقایسه قراردادهای الکترونیک با سایر قراردادها 39

گفتار پنجم: ویژگیهای حقوقی تجارتی و بین المللی بودن در قراردادهای الکترونیک… 42

بند اول: مفهوم تجارت… 42

بند دوم: تجارت داخلی.. 42

بند سوم: تعریف تاجر در حقوق ایران. 42

بند چهارم: غیرتجاری بودن معاملات غیرمنقول. 43

بند پنجم: اصل تجاری بودن معاملات تجار. 44

بند ششم: ماهیت حقوقی تجارت الکترونیکی.. 45

بند هفتم: طرفهای تجارت… 46

بند هشتم: تجارت بین یک شخص حقیقی و یک سیستم کامپیوتری.. 46

بند نهم: تجارت بین دو سیستم کامپیوتری.. 46

گفتار ششم: منابع حقوقی قراردادهای الکترونیک… 46

بند اول: مقررات بین المللی.. 47

بند دوم: قوانین منطقه ای.. 47

بند سوم: عرف و عادت تجاری.. 47

گفتار هفتم: مقرّرات داخلی.. 49

بند اول: قانون. 49

بند دوم: قوانین ملی.. 49

بند سوم: اصول کلی حقوق.. 50

بند چهارم: آرای دادگاهها و مراجع داوری.. 50

بند پنجم: عقاید علماء حقوق.. 50

مبحث دوم: اصطلاحات فضای سایبر. 51

گفتار اول: مفهوم فضای سایبر. 51

بند اول: اصطلاحات عمومی.. 52

گفتار دوم: مفاهیم امنیت مبادلات… 63

بند اول: قابلیت استناد و تمامیت «داده پیام» 63

بند دوم: امضای الکترونیکی و امضای دیجیتال. 64

بند سوم: شیوة رمزنگاری متقارن و نامتقارن. 66

گفتار دوم: اصطلاحات شبکه. 69

بند اول: مفاهیم اولیه. 69

گفتار سوم: مفاهیم اینترنت… 72

بند اول: اینترنت… 72

بند دوم: انواع خدمات و تهدیدات… 73

بند سوم: نام دامنه. 76

بند چهارم: نمایش برخط.. 78

مبحث سوم: مقدمات و اصول بیمه 79

گفتار اول: تعریف بیمه. 79

بند اول: تعریف لغوی.. 79

بند دوم: تعریف اصطلاحی.. 80

بند سوم: بیمه بین المللی.. 81

گفتار دوم: شرایط بیمه و پیشینه آن. 82

بند اول: شرایط بیمه. 82

بند دوم: سابقه تاریخی.. 83

گفتار سوم: شناخت قرارداد بیمه. 86

بند اول: ماهیت حقوقی قرارداد بیمه. 86

بند دوم: بیمه نامه و محتوای آن. 88

بند سوم: انواع بیمه نامه. 88

گفتار چهارم: اوصاف بیمه در تجارت بین الملل.. 90

بند اول: انعقاد قرارداد 90

بند دوم: پرداخت حق بیمه. 91

بند سوم: شکل قرارداد بیمه. 92

فصل سوم: تشکیل و انعقاد قراردادهای الکترونیکی.. 94

مبحث اول: قرارداد الکترونیکی. 95

گفتار اول: شرط تشکیل شدن قرارداد 95

بند اول: نقش “داده پیام” در تشکیل قرارداد 95

بند دوم: شرایط اساسی تشکیل الکترونیکی قراردادها 96

بند سوم: قصد و رضای طرفین.. 97

بند چهارم: معلوم و معین بودن موضوع معامله. 106

بند پنجم: مشروع بودن جهت معامله. 107

گفتار دوم: تشکیل قرارداد توسط رایانه. 107

بند اول: نیابت رایانه از اصل ساز. 108

بند دوم: سیستم رایانه ای به عنوان شخص…. 109

گفتار سوم: ایجاب و قبول الکترونیکی.. 109

بند اول: ایجاب… 110

مبحث دوم: تشکیل قرارداد الکترونیک… 115

گفتار اول: زمان و مکان تشکیل قراردادهای الکترونیکی.. 115

بند اول: لزوم توجه به مقتضای ایجاب… 116

بند دوم: نظریه لحظه اعلام 117

بند سوم: نظریه لحظه ارسال. 118

بند چهارم: نظریه لحظه وصول. 119

بند پنجم: بررسی مقرّرات داخلی ایران. 120

گفتار دوم: اثبات و تفسیر قراردادهای الکترونیکی.. 122

بند اول: اثبات قراردادهای الکترونیکی.. 122

بند دوم: تفسیر قراردادهای الکترونیک… 123

گفتار سوم: امضاء الکترونیک… 125

بند اول: ماهیت امضاء 126

بند دوم: امضاء الکترونیک… 126

بند سوم: نحوه ایجاد یک امضای الکترونیک… 127

بند چهارم: گواهینامه دیجیتال. 128

بند پنجم: مرجع گواهی امضای الکترونیک… 128

بند ششم: مزایای استفاده از امضای الکترونیک… 129

بند هفتم: قابلیت استناد امضای الکترونیک از نظر حقوقی.. 130

بند هشتم: سابقه قانونی امضای دیجیتال. 131

گفتار چهارم: روشهای پرداخت ثمن در قراردادهای الکترونیک… 131

بند اول: پرداخت ثمن به شیوه سنتی در بیع بین المللی.. 132

بند دوم: روشهای پرداخت ثمن به صورت الکترونیکی.. 135

گفتار پنجم: انواع الگوهای قرارداد در تجارت الکترونیک… 138

بند اول: قرارداد بین بنگاه و بنگاه 138

بند دوم: قرارداد بین بنگاه و مصرف کننده 139

بند سوم: قراردادهای بین دو مصرف کننده 139

بند چهارم: قراردادهای بین مصرف کننده و بنگاه 139

بند پنجم: سایر الگوهای قرارداد الکترونیکی.. 140

بند ششم: بررسی سایتهای تجارت الکترونیک در ایران. 140

گفتار ششم: انحلال قراردادهای الکترونیک… 141

فصل چهارم: بـیـمه سایبـر. 142

مبحث اول: تبیین مبانی بیمه سایبر. 143

گفتار نخست: معرفی بیمه سایبر. 143

بند اول: بیمه الکترونیکی.. 143

بند دوم: بیمه سایبر. 147

بند سوم: لزوم بیمه سایبر. 148

بند چهارم: چالش بیمه سایبر. 149

بند پنجم: بیمه مسئولیت فضای سایبر. 149

مبحث دوم: توسعه بیمه سایبر. 151

گفتار اول : بیمه نامه های سنتی.. 151

گفتار دوم: بیمه وابسته. 151

گفتار سوم: بیمه پذیری مخاطرات مجازی.. 152

گفتار چهارم: ظهور اولین بیمه نامه های هکر. 152

گفتار پنجم: وقایع سببی، افزایش ریسک ها و سازگاری با قوانین.. 153

گفتار ششم: مخاطرات قابل بیمه سایبر. 156

بند اول: خطر از دست دادن داده 156

بند دوم: خسارت بازسازی.. 157

بند سوم: خسارت به مالکیت فکری.. 157

گفتار هفتم: برخی از انواع بیمه نامه سایبر. 158

گفتار هشتم: مباحث اقتصادی بیمه سایبری.. 161

بند نخست: بیمه سایبری امنیت IT را بالا می برد 161

بند دوم: تعیین استاندارد برای مسئولیت توسط بیمه سایبری.. 162

بند سوم: افزایش رفاه اجتماعی توسط  بیمه سایبری.. 163

گفتار نهم: بازار بیمه سایبری در حال ظهور. 164

فصل پنجم: نتیجه گیری.. 167

فهرست منابع و مآخذ. 172

پـیوسـت: قانون تجارت الکترونیکی. 180